Sura' lako to
Ibrani
Pungngu' tannunna
Inde sura' lako to Ibranie, tae' diissanan to ummuki'i annu tae' ummuki' sanganna. Anggami diissanan kumua inde to ummuki'ie mesa to ummissan tongan-tongan issinna Pa'dandi Yolona Puang Allata'alla, anna tangngia to sapulo dua rasulna Puang Yesus (2:3).
Inde sura'e mengkalao dio mai innang disangai Sura' lako to Ibrani to dikuan to Yahudi battu' dikua to Israel. Sitonganna tae' makaleso benna dipopebaan, anggami diissanan kumua kombonganna to Sarani to illalan kamaparrisan anna pandarraan ura'na kapangngoreananna lako Puang Yesus (10:32-34; 13:3, 13). Dengammi pira-pira to illalan inde kombonganne barinni' penawanna anna dengan morai la ma'sorong boko' illalan mai Kasaranian (12:12). Anna dengan duka' ta'mo naaku lao ma'sambayang (10:25).
Tallu randanna issinna inde sura'e. Bunga'na, la mendadi pepatudu lako to umbacai. Kaduanna la mendadi pepakatoto', anna katallunna la mendadi pa'nanna'.
Bunga'na, ma'patudu nakua: Puang Yesus Anakna Puang Allata'alla to mangka umpalandasangkia' battakadanna Ambena (1:2). Anna Puang Yesus iamo Imam la da'da' sae lako-lakona, to untondon angganna malaeka' anna untondon Musa (1:1-4:13). Anna untondompa angganna imam illalan alukna to Yahudi (4:14-7:28). Ummolai pengkarangna Puang Yesus napolalan angganna to mangngorean ta'mo nakuasai kasalaan, ta'mo marea' sae lako olona Puang Allata'alla, anna sikambelamo kakuasaanna kamatean, annu ullambi'mi katuoan sae lako-lakona. Dipa'patuduan polepi nakua: Puang Yesus iamo Imam mepatette lako kasalamasan. Tangngia ummolai pa'petando anna bua pemala' senga' la dirannuan mepasalama' sae lako olona Puang Allata'alla. Annu kamateannamo Puang Yesus mendadi bua pemala' la umbasei angganna kasalaanna ma'rupa tau, battu' dikua ma'pasalama'. La dipengngissananni kumua pengkarangna Puang Yesus untondon pengkarangna angganna imamna to Yahudi. Anna inde pa'dandi bakarunna Puang Allata'alla nakarang Puang Yesus-e untondon pa'dandi yolo.
Kaduanna, ma'pakatoto' anna malara angganna to Sarani la tontong matutu lako Puang Yesus moi anna didarra. Ta'mo tau la marea' sae lako olona Puang Allata'alla annu meyoloanammi Puang Yesus langngan (4:16; 6:20; 10:19-23). Anna nakuapa: angganna to Sarani innang la ullambi' pelliwean napatoka Puang Allata'alla ura'na kapangngoreananna (3:10-4:11). Inde pelliweanne, dengan ungkuai ianna matemo to mangngorean, melliwemi aka ta'mo la mengkarang inde lino. Dengan duka' ungkuai inde dikuaan pelliweanne, kalembasanna ta'mo tau parallu mengkarang illalan lino umpeang kasalamasan annu mepasalama'mi Puang Yesus.
Katallunna, ma'nanna' indana dengan tau ma'sorong boko' illalan mai Kasaranian (2:1-4; 3:7-19; 5:11-6:12; 10:26-39; 12:18-29). Anna nakua polepa: marru la mabanda' pole ia perambinna Puang Allata'alla lako to umpa'lullu'i Anakna anna ussanga tae' keangga' rara pa'dandinna Puang Allata'alla battu dikua kamateanna Puang Yesus.
Lesoanna issinna
1. Puang Yesus untondon angga lako (1:1-10:18)
a. Puang Yesus Anakna Puang Allata'alla (1:1-3)
b. Puang Yesus marru untondon kamatandeanna angganna malaeka' (1:4-2:18)
c. Puang Yesus marru untondon Musa (3:1-4:13)
d. Puang Yesus iamo Imam randan matande, untondon angganna to ungkarang pa'dandi yolona Puang Allata'alla (4:14-7:28)
e. Pengkarangna Puang Yesus marru untondon pengkarangna imam illalan alukna to Yahudi (8:1-10:18)
2. Kamatutuan lako Puang Allata'alla (10:19-12:29)
3. Panggauan situru'na pa'porainna Puang Allata'alla anna bubungna sura' (13:1-25)
1
Kamatandeanna Anakna Puang Allata'alla marru untondon malaeka'
Yolona pembuda ma'kada Puang Allata'alla lako neneta napalanda' nabi ummolai ma'rupa-rupa lalan. Sapo illalan inde attu kasuppikanna linoe melolomi Anakna Puang Allata'alla ullombunganni pudukna lako kaleta. Inde Anaknae innang mangkami napatantu la ummampui angga lako. Anna ia siamo napake Puang Allata'alla umpadadi langi' anna lino. Iamo duka' umpaarrangngiki' kamatandeanna Puang Allata'alla, anna kawanan kumua tananan penawanna susi siami tananan penawanna Puang Allata'alla. Ia toi umpatipalao angga lako ummolai battakadanna sitonda kakuasaan. Mangkai umbasei kasalaanna ma'rupa tau, lu langngammi suruga anna ummokko' dio tandai kananna To Randan Matande. Napolalan untondon angganna malaeka', susi sanga nasangaianni Puang Allata'alla marru untondon sanganna malaeka'. Annu tae' dengan kadanna Puang Allata'alla lako malaeka' nakua:
“Ikomo Anakku;
allo temo kupa'peassakan kumua: Kaomo Ambemu.”* Mzm. 2:7.
Tae' toi dengan ma'kada lako mesa malaeka' nakua:
“Kaomo la napoambe
anna Iamo la kupoanak.” 2Sam. 7:14.
Sapo inde anna ussua Anak pa'bunga'na tama linoe, ma'kada Puang Allata'alla nakua:
“Angganna malaeka'na Puang Allata'alla la menomba dio tingngayona.” Mzm. 97:7.
Mengke'de' malaeka', nakua Puang Allata'alla untula'i:
“Puang Allata'alla umpasusi talimpuru' malaeka'na
anna umpasusi api ma'lana-lana pesuanna.Ӥ Mzm. 104:4.
Sapo nakua kadanna untula' Anakna:
“O Dewata, la mentomarayako sae lako-lakona,
maloloko ma'parenta.
Umporaiko kamaloloan anna ungkabassiko kakadakean.
Iamo nangei Ikomo nabengan kamatandean Puang Allata'alla, Dewatammu,
untondon angganna solamu
annu nabolloiko minna'-minna'
la napolalan kendek kadoresan illalan penawammu.”* Mzm. 45:7-8.
10 Nakua polepa Puang Allata'alla lako Anakna:
“O Puang, parandukanna Ikomo ungkombong lino,
anna Iko toi umpadadi langi'.
11 Angganna te maie la pa'de asan,
anna la malusa susi sampin.
sapo la montong liuko Iko talumalin.
12 Langi' anna lino la muluppi' susi bayu rui'
ammu mane sondaii senga'na.
Sapo tae' Iko dengan leleammu la lumalin,
anna la tuo batuko.” Mzm. 102:25-27.
13 Tae' dengan la nakua Puang Allata'alla lako malaeka':
“Okko'ko dio tandai kanangku,
lambisan kulukkoan asangko angganna ewalimmu
dio tingngayomu.” Mzm. 110:1.
14 Inde mai malaeka'e iamo penawa siumpengkarangan Puang Allata'alla anna nasua lao umpamoloi ma'rupa tau to la ullolongan kasalamasan.

*1:5 Mzm. 2:7.

1:5 2Sam. 7:14.

1:6 Mzm. 97:7.

§1:7 Mzm. 104:4.

*1:9 Mzm. 45:7-8.

1:12 Mzm. 102:25-27.

1:13 Mzm. 110:1.