12
To untumpu pala' Puang Yesus dipasihhapam to untesam bela' anggur
12:1-12
Mat. 21:33-46; Luk. 20:9-19
Anna mane umpalao pehapangam Puang Yesus lako indo to mekutana ingngena' naua: “Pissam wattu deem mesa tau umbukka bela' anggur anna nabalai lao pali'. Puhai, umbo'bä'um pallullusam anggur mane umpake'de'i lempo batu la naongei to mangngampa. Puha asanni, iya napa'petesangammi anna le'ba'i lako botto mambela. Tappana naagiam la matäsä' indo bua anggurna, iya ussuam mesa sabua'na le'ba' umpellambi'i indo to mantesanna aka la natahimaam bahena. Sapo' sulei lako, iya ke nasakka hi ia, anna natembe' pusoi mane nasuai ma'pasule ma'pala' lo'bä. Iya ussua pole oom mesa sabua'na le'ba' pole lako indo to mantesam. Sulei lako, natembe' pole oom lambi' basa-basa ulunna anna napakasihi'-sihi'i. Iya ussua pole oom mesa sabua'na. Sapo' sulei lako, tä'um ia pole' angga natembe', sapo' toko napateim ia. Tä' angga ia mandi inde, sapo' budapi senga'na, deem natembe' anna deem napatei. Nasuhum angga ham änä' pangkaha'na da'da'. Katampasanna nasua pissammi indo änä'na aka naua inabanna: ‘La nakalaja'um tia pole' inde änä'ku.’ Sapo' sulei lako indo änä'na, iya sipattuju-tuju oom indo to mantesam naua: ‘Iam too inde to la ullombum kullena tomatuanna. Tapateia' anna mala taalaa' inde bela'na.’ Lambi' nasakka anna napatei, mane natibei lako bihim bela'.”
Puhai umpalao pehapangam Puang Yesus, iya ma'kadam naua: “Aka umbai' la napogausam indo puäna bela'? Tä' mala tala lao napempa'deam indo to mantesanna anna napa'petesangam polei indo bela'na lako tau senga'.* Petua' dioi pemasiä'na Mat. 21:33-41. 10 Tä' daka' tiko deem umbata illaam Battakada Debata naua:
‘Indo batu natibe tukam,
ia leko' di diala dipobatu longkahhim.
11 Kaha-kaha ia too mala dadi aka pa'pogau'na Debata,
anna takamängä-mängäia' kita pa'pogausam ia too!’ ” Puj. 118:22-23.
12 Sapo' tappana nahingngi pangngulunna to Yahudi indo pa'tula'na Puang Yesus, iya nauam: “Kitaa' napasihim.” Iya umpeäm lalam anna mala disakka Puang Yesus sapo' mahea' lako tau buda sampe napellei bäbäpi.
Pangngulunna to Yahudi umpalilingam tangnga' Puang Yesus umpake pekutanaam diona pamajasam sima
12:13-17
Mat. 22:15-22; Luk. 20:20-26
13 Puhai ia too, ussuam sanaka-naka to illaam kakalebuanna Parisi anna to muundu'i tomahaja Herodes indo pangngulunna to Yahudi umbaba mesa pekutanaam lako Puang Yesus, aka pattujunna umba ke malai napetidom. 14 Iya umpellambi'im Puang Yesus indo to disua anna natede-tedei naua: “O Tuangguhu, kiissam kiua mesako to umpake tappa' anna sindoho anna moi menna tala ungkahea'i. Aka Iko to umpapada-pada bäbäko hupatau, anna anggako umpepa'guhuam ulalanna Puang Allataala sola undu' lollä.” Anna mekutanai naua: “Situhu' peadasam, sipäto' dakika' umbaja' sima lako tomahaja dio Roma, tä' daka?”
15 Sapo' naissam Puang Yesus pudu' pandenna lila manähäna lambi' ma'kada naua: “Akanna umpalilingannä' tangnga'? Babaampä' mai mesa doi' peha'mua' angku petua'i!” 16 Iya mualam doi' peha' anna nabeenni. Iya mekutana pole oom naua: “Menna kegamba' anna menna kesanga inde dio doi'?”
Iya natimba'im naua: “Gamba'na anna sanganna tomahaja dio Roma.”
17 Iya nauam Puang Yesus: “Maka' susi, iya beennia' tabana tomahaja dio Roma la sipäto'na umbeem, anna beennia' duka' Puang Allataala la sipäto'na umbeem.” Petua' dioi pemasiä'na Mat. 22:21.
Iya pilla' asam uhhingngii lambi' ma'kada naua: “Tä' deem diola lako.”
To Saduki umpa'sändä'i Puang Yesus umpekutanaam diona katuboanna sule to mate
12:18-27
Mat. 22:23-33; Luk. 20:27-40
18 Puhai ia too, iya sulem sanaka-naka to illaam kakalebuanna Saduki battu diua to tä' ungkatappa'i katuboanna sule to mate umpellambi'i Puang Yesus, anna nakutanai naua: 19 “O Tuangguhu, puhangkia' nasuhasam Musa illaam suha' pepaondonganna naua: ‘Maka' deem mesa muane mate anna tä'i deem änä'na, iya indo siam solasubunna la umpobainei indo bainena, anna mala deem pessubunna.’ 20 Iya la maakam ia susi indee: aka pissam wattu deem pitu muane ma'solasubum. Uhuna kebaine indo handam ulua. Sapo' tä'pi deem änä' nasibalii indo bainena anna matem indo muane. 21 Iya napessullem mesa solasubunna napobaine indo bainena. Sapo' tä'pi masäe napobainena anna mate pole oom duka', tä'pi duka' deem änä'na nasibalii indo baine. Iya susi siam duka' indo solasubum katallunna. 22 Ma'sahha' tula', sampe indo pitu to ma'solasubum sibala'-bala' umpobaine indo mesa baine sapo' sangngim tä' deem änä' nasibalii. Iya tappana tappu'i indo muane mate asam, iya matem duka' indo baine. 23 Dadi, maka' lambi'um wattunna la tubo sule to mate, iya mennannam kabam la napomuane indo baine, aka bali asam di napomuane indo to pitu ma'solasubum?”
24 Natimba' Puang Yesus naua: “Inna la muua hia' tia, aka bulingkoa'. Aka tä'koa' muissam manappa kalembasanna Battakada Debata anna tuli tamuissangkoa' ia kakuasaanna Puang Allataala. 25 Aka susi hia' tia inde ä: maka' too tubom tau sule dio mai alla'na to mate, iya tä'um tia deem to la siala anna tä' toi deem to la ma'pasiala. Sapo' umba susi katuboanna malaika' yabo suhuga tä' kemuane tä' kebaine, la susim too duka' hupatau.
26 Mane deenni, tä' paka' tiko deem umbata diona katuboanna sule to mate illaam suha' Pepaondonganna Musa, indo tulasanna api ma'nala-nala illaam satoo' kaju-kaju naongei buttu kadanna Puang Allataala lako Musa naua: ‘Kaom too inde Puang Allataala to napenombai Abraham, Ishak, anna Yakub?’§ Täss. 3:6. 27 Dadi moinna anna puham mate indo to tallu, sapo' mannassa anna tuboi temo aka anggam to tubo mala umpenombai Puang Allataala. Dadi mannassa anna bulim si'da-si'dakoa'!”
Pahenta handam pahallu dipa'kasallei
12:28-34
Mat. 22:34-40; Luk. 10:25-28
28 Tappana mahassam sipa'tula' Puang Yesus sola indo to illaam kakalebuanna Saduki, iya sulem mesa to ullatta' Pepaondonganna Musa anna napehingngii indo kasitimbasanna. Nahingnginna, tappa naakui illaam penabanna naua: “Tappa' inde pentimba'na Puang Yesus.” Nasuhum mekutana lako naua: “Umbannam kabam handam pahallu dipa'kasallei pada indo pahenta?”
29 Iya natimba'im naua: “Handam too'na pahenta indo to puha napepaondongam Musa naua: ‘Pehingngiia' to Israel, anggam mesa Debatanta, diuaam Puang Allataala. 30 La ungkamaseia' sola sakalebu penabammu anna mentu' pikkihammu anna mentu' kamatohoammu.’ 31 Mane deenni: ‘La ungkamaseikoa' padammu hupatau umba susi ungkamasei kalemu.’ Iam too inde dua too'na pahenta. Tä'um deem tando längänna pole.”
32 Iya ma'kadam indo to ullatta' Pepaondonganna Musa naua: “Tappa' tula'mu Tuangguhu, Puang Allataala anggam mesa aka tä'um deem debata senga'. 33 Anna abana hupatau pahallu la ungkamasei Puang Allataala sola sakalebu penabanna anna mentu' pikkihanna anna mentu' kamatohoanna, anna la ungkamasei padanna hupatau umba susi ungkamasei kalena. Kalando hi tia pa'pogausam susi anna la umpadeem tunuam sola pemala' senga' lako olona Puang Allataala.”
34 Tappana nahingngi Puang Yesus indo tula'na mapia, iya nauaammi: “Saidi' danni anna tamendadingko pakketauanna Puang Allataala.”
Lessu'na eta too tä'um pole' deem tau la bahani umpadeem pole pekutanaam lako Puang Yesus.
Diona kasilombunganna Puang Yesus anna tomahaja Daud
12:35-37
Mat. 22:41-46; Luk. 20:41-44
35 Mahassanni ma'pa'guhu Puang Yesus illaam Banua Debata, iya umpalaom pekutanaam naua: “Maaka hia anna nauai to ullatta' Pepaondonganna Musa: ‘Indo To nalanti' Puang Allataala la mepasalama' peampoanna Daud?’ 36 Aka Daud duka' to nasahum Penaba Maseho anna nauai:
‘Ma'kada Puang Allataala lako Debatangku naua:** Debatangku: To dilanti' la mepasalama' diuaam, battu diua Mesias.
Okko'ko dio tandai kanangku
sule lako wattunna la kupopa'bukku ingganna balimmu
dio olomu lambi' uhhondoi dokko.’†† Puj. 110:1.
37 Dadi makaleso anna ma'kalei Daud muuai: ‘Debatangku To nalanti' Puang Allataala.’ Iya maaka hi susi anna la ia ohi umpoampoi?”
Tula'na Puang Yesus napatananni talinga tau buda aka tä' deem pada sanapohäe.
Puang Yesus umpakilala tau buda indana napabulinni to ullatta' Pepaondonganna Musa
12:38-40
Mat. 23:5-7; Luk. 20:45-47
38 Illaam pepa'guhuanna Puang Yesus naua: “Majagakoa' lako to ullatta' Pepaondonganna Musa indana napabulingkoa'. Aka si biasa too ma'lao-lao tama pasa' ma'baju tihui' anna maelo' dipa'kasallei. 39 Anna si moka muokko' illaam pa'sambajangam ke tä'i dio olo, anna si umpise'i toi ongeam dipa'kasalleinna ke illaanni pa'hame-hameam. 40 Anna si umpamasingam tula' to balu-balu baine lambi' sule lako banuanna naala. Si naägä'i umpakalando sambajanna anna mala nauaam tau: ‘Tau mapia’ anna ke tau kadake hia. Nasuhum la nalambi' pesämbä' mabanda'na Debata.”
Bua pemala'na mesa to balu-balu baine mase-mase
12:41-44
Luk. 21:1-4
41 Pissam wattu muokko' Puang Yesus untingngajoi patti pehumalasam illaam Banua Debata, anna umpetua'i to umpatama patti bua pemala'na. Iya sulem buda to makaka umbaba doi' anna si buda napatama. 42 Pissananna iya sulem duka' mesa to balu-balu baine anna mase-mase polepi, umbaba dua doi' gällä handam saidi' angga'na napatama.
43 Iya untambaim passikolanna anna nauai: “Kutulasangkoa', buda puha ia bua pemala'na inde to balu-balu baine anna la ingganna inde to umpatama bua pemala'na. 44 Aka inde lako tau la'binna ia kullena napatama. Sapo' inde ia to balu-balu baine moi anna mase-mase, napebeem asam ia indo deenna lako kalena, moi anna anggam ia la napotubo.”

*12:9: Petua' dioi pemasiä'na Mat. 21:33-41.

12:11: Puj. 118:22-23.

12:17: Petua' dioi pemasiä'na Mat. 22:21.

§12:26: Täss. 3:6.

**12:36: Debatangku: To dilanti' la mepasalama' diuaam, battu diua Mesias.

††12:36: Puj. 110:1.