14
Nehe eele ang naung taimang-taimang via valaping hula Mutu Yesus adoi
(Matius 26:1-5; Lukas 22:1-2; Yohanes 11:45-53)
1-2 Ang muse, agama Yahudi ebuang vala ekapala ang naung jedung akal jasi aalaping sehi e, hula taimang-taimang Yesus adoi, e ini hula Ameang. Aarunge ini vengtemaring hula, “Jedung hengi! Pi ekang uuser-uuser Adoi ekang. Se ved-ved ba aaung-hama angu peang iila. Misavaka nehe toang ang naung eningse ini bir arahak.”
Ini itat mateng aulang. Se ved aaru jedung se, nehe Yahudi ang naung ived aaung-hama, ini ene maveng hula ꞌVed Paskaꞌ bot ꞌPesta Roti Bae Bibit Pake Niangꞌ. Bot angu ved aaung-hama tura angu ini vengani, ini tura idat imang Mesir mi kaluar hela lamal angu ini vengani. Ini itat mateng aulang.✡Keluaran 12:1-27
Jal manema ebili eele, nehe jangu nu metma Mutu Yesus Aing vengbokong
(Matius 26:6-13; Yohanes 12:1-8)
3 Betania aabang mi, nehe nu ene Simon. Tura angu nehe aing vengsini, se dilang hapeburang aing ening angu ebele. Aarunge angase, ana mona tila.
Senge muse, bae ila ved aaung-hama angu ejol mi jedung se, Yesus bot Egahing vala ang naung imampi ila Simon ehava mi naadang. Ini naadang sehise, nehe jangu nu hoa Yesus Aing harak. Jal manema botil nu ini eng angu akabitak medi tila angu ana pina, jal manema angu etatabit ebili eele.*Jal manema angu ebili, emenghula nehe nu egaji mitung nu edadenang. Surat hamulang Yunani ehur mi se, hula jal manema angu ebili ꞌdinarꞌ ratu tue, bot jal manema angu ene ꞌnardosꞌ, tura angu tebariking manema ba nehe ening. Surat hamulang malaju mi se hula ꞌnarwastuꞌ. Bot ebotil angu, var ba nehe venglabat ening botil. Botil angu di ebili eele. Var ba ini metma botil ening angu surat hamulang Yunani ehur mi se, hula var angu ene ꞌalabastrosꞌ. Surat hamulang malaju mi se var angu ene ꞌbatu pualamꞌ. Lukas 7:37-38 di mi euling. Ang muse ana jal manema angu metma Yesus Ong mi bokong balea-balea, e metma tanda ening ana Yesus Aing aada tila.
4 Aarunge nehe aabeung inang aaedeng angmi iat naadang. Ini uuling ateing se, nehe jangu angu ening aulang muse, ini alil, e itat mateng iava aohit hula, “Uuii! Jangu tatalang ba anga, ba ana jal manema ebili eele angu biat parasumang angu! 5 Miaaung ana jal manema angu mang aabali! E eseeng toang angu, ila paul metma nehe masiking kasiang ang naung inang! Jal manema ang ebili angu, emenghula nehe egaji mitungnu edadenang.” Base ini ehapat etatabi.
6 Aarunge Yesus ibalet hula, “Iini ekang nehe jangu anga aing ening susa ekang! Vengkilang ana ening! Na sanang, se ana jal manema anga metma Naing vengbokong iila. 7 Nehe masiking kasiang ang naung kilang ue iiat aabeta. Base iing ba hula taveding e ing vengbalenta. Aarunge Naing anga, bae luung niang se, Na bae iiat hama-hama niang iila.✡Ulangan 15:11 8 Neabetang anga bae luung niang iila. Bot nehe jangu anga vede jal manema metma Naing vengbokong anga, ana Ne boa iipi angu vengharakat ematura, emenghula ana jal manema metma Nebaring vengbokong angu edadenang. 9 Venganit aaung-aaung! Taang mi Lahatala Esarenta aaung-hama angu nehe vengmaring por alolang anga migoleng se, ini malekang nehe jangu anga eaaung angu vengsarenta! Ee nehe emangpi aing vengani.”
Yudas nehe omi taang e hula Yesus Aing aabali
(Matius 26:14-16; Lukas 22:3-6)
10 Yesus Egahing vala inang arinu belta aalu angu nu ene Yudas Iskariot. Ana ila agama Yahudi ebuang vala ekapala ang naung ing aalaping, e hula Yesus Aing aabalit metma ma inang. Ila ing harak muse, ana eomi angu metma veng iat mateng. 11 Nehe eele ang naung Yudas emateng aulang angu vengmee muse, iomi etatabit sanang. Ang muse ini palait hula, “Aana hula Yesus Aing aabalit metma ma ninang, eningse ni malekang bajar.” Ang muse Yudas ana kaluar hela lamal, e ila via valaping hula Yesus At ila metma ma inang.
Mutu Yesus Egahing vala ang naung iat pesta Paska enaadang
(Matius 26:17-25; Lukas 22:7-14, 21-23; Yohanes 13:21-30)
12 Ved uangu ved ehalomang nehe Yahudi eved aaung-hama adana. Base, ved uangu veng angu, ini roti ba bae bibit maveng niang angu iia, bot ini jumba di ameang. Ang muse, Yesus Egahing vala ang naung hoa adang taaning hula, “Nimang! Vede ved anga, pived aaung-hama Paska angu. Ba, Aana hula ni ot ila taang mi pesta Paska angu emana vengharaka?”
13 Ang muse Yesus Ana Egahing vala aaru ing gahing hula, “Oole iiturat ila bendar mi. Angmo mi, eningse oole nehe mehal nu ue jar korong kiki nu tevang angu aing harak. Oole ila mang amulung. 14 Eningse, ana ila hava taang ba mi maso se, oole amulung ila angmi. Seng ang se, oole hava manaing angu at mateng hula, ꞌNimang! Nimang Guru mana nu banang, e Ana hula paket metma Egahing vala ang naung iat pesta Paska ening.ꞌ 15 Eningse, nehe angu ana kamar eele nu atela angu matubing. Ana kamar angu vengharaka tila. Aarunge oole ila e mod ba angmi vengharaka.”
16 Ang muse ole lamal ila bendar mi. Angmo mi emangpi ba Yesus metma ole iat mateng iila angu harak. Base ole emangpi angu vengharaka, e Yesus bot Egahing vala ang naung angmi pesta Paska enaadang. Ang muse ole bale ila Yesus bot Egahing vala ang naung iaru.
17 Ved hula ba muse, Yesus bot Egahing vala arinu belta aalu angu ini angmi ila. 18 Ang muse ini mihit naadang hama-hama. Ini naadang sehise, Yesus iat mateng hula, “Iini vengmee hengi! Nehe nu iing veng angu, eningse ana Naing aabalit metma nehe aabeung enang.”✡Mazmur 41:10
19 Vengmeet aulang muse, iomi bae sanang niang. Ang muse ini nu-nut Yesus adang taaning hula, “Nehe ba Nimang vengbanang angu, bae naing niang, o?”
20 Yesus ibalet vengbanang hula, “Nehe ba eroti angu metma mako anga mitaning hela Nat hama-hama, aing angu ba eningse Naing aabali. 21 Vengani e! Naing anga Manusia Emamolo ba turangmi Lahatala matubing iila angu, malekang aamina, emenghula nehe Lahatala Esurat hamulang mi hurak iila angu edadenang. Aarunge vengani! Nehe ba hula Naing aabali angu, eningse ana etamadi angu tevang! Miaaung aing angu iva ekang aing veng ajai ekang!”
Mutu Yesus vengbanang hula roti bot anggor angu metma tanda ening e Aing vengani
(Matius 26:26-30; Lukas 22:14-20; 1 Korintus 11:23-25)
22 Ini jedung naadang sehi muse, Yesus roti ahi dena nu ohit pina, e banang tarimakasi metma Lahatala enang. Seng muse Ana roti angu apeteng ening atatara, senge taning metma Egahing vala ang naung inang. E Ana vengbanang hula, “Roti anga, Neboa angu, medi e aaungba adang.”
23 Seng ang muse, galas ba anggor eiipi ejar ue mi angu Ana medit ohit pina, Ana bot banang tarimakasi metma Lahatala enang. Ang muse galas angu Ana taning metma Egahing vala ang naung inang e ini na. 24 Ang muse Ana vengbanang hula, “Anggor anga, Neve angu. Eningse ana ava bokong metma nehe toang angu ening lohi. Ve anga metma ebukti ening e, iivengani ening hula, naba ba Lahatala vengpalai tila angu, etatabit angase ekanap mi. Ba, medi e aaungba na.✡Keluaran 24:8; Yeremia 31:31-34
25 Vengmeet aaung-aaung hengi! Vede kua anga, Na bae anggor eiipi ejar angu na niang iila, ila Na Nimang doe sorga mi angu At hama-hama mihit parenta, senge Na bot na.”
26 Seng ang muse, ini dal nu ohit metma Lahatala Aing tajaning. Seng muse kua angmi ini tahit lamal Saitun Dol taang ila.
Mutu Yesus ematurat vengbanang hula eningse Petrus ana Aajajala
(Matius 26:31-35; Lukas 22:31-34; Yohanes 13:36-38)
27 Uangu adana, ini hula lamal muse, Yesus iat hubait hula, “Eningse vede kua anga, iing emangpi bihit Naing bia. Angu ue ini Lahatala Esurat hamulang mi hurak vengbanang iilat hula,
ꞌEningse Lahatala Ana terang vala angu ameang,
Senge jumba ang naung bihit tarae-teapahing.ꞌ✡Zakharia 13:7
28 Na etabit aamina. Aarunge eningse hula Na bot bale aabeta tila se, Na Nematurat ila Galilea mi, senge iini ila angmo mi Naing harak.”✡Matius 28:16
29 Ang muse, Petrus malavang vengbanang hula, “Nimang! Masiking nehe aabeung ang naung emangpi bihit Nimang Eola, aarunge naing bae bihi niang!”
30 Yesus ehur ebalet hula, “Petrus! Vengani, e! Vede kua anga, hangi bae kukulekat miaaru jedung se, aana Naajajalat mitue vengbanang hula aana bae Nateing niang!”
31 Aarunge Petrus ebalet etatabit hula, “Niang, Nimang! Hula Aana aamina se, nandi Aat aaminat hama-hama. Na bae bihit Aaing bia niang, bot na bae Aajajala niang!”
Petrus eserang aabeung ang naung di nu-nut vengbanang aulang.
Mutu Yesus Getsemani bir mi sambajang
(Matius 26:36-46; Lukas 22:39-46)
32 Ang muse, Yesus bot Egahing vala ang naung lamal tarus ila Saitun Dol taang bir nu angu mi, ene ꞌGetsemaniꞌ. Ang muse Yesus iat mateng hula, “Iini angami mihit Nading e Na hula va angmo mi sambajang.”
33 Seng ang muse, Yesus Ana Petrus, Yakobus, bot Yohanis iaru, e At hama-hamat ila. Uangu veng angu, Ekubang sar angu mang hula sia, se Omi etatabi dira angu ebele. 34 Ana iat mateng vengbanang hula, “Nekubang sar anga mang hula sia, se nomi dira angu ebele. Na mang hula aamina ba ae. Iini angami mihi e, iiava vengjaga.”
35-36 Ang muse Ana lamal va aolat kabing dena, seng muse Ana meke mi iakuku muding e sambajang hula, “O, Nimang e! Hula Aana vengjali se, susalala alang anga Na ekang tevang ila vengaamina ekang. Na ateing etatabit hula, na iiba Aana bae ening jadi niang, niang. Ba hula bisa se, Aana susalala anga eebang metma Ne oola. Aarunge ekang Nejaling eamulung ekang ba, Eejaling ang ba eamulung.”
37 Seng ang muse, Ana bale ma Egahing vala tue angu harak, aarunge ini tiat udu sehi. Ang muse Ana iamehal iot tahi, senge Ana Petrus at mateng vengbanang hula, “E! Petrus!†Yunani ehur mi hurak hula ꞌSimonꞌ angami. Simon anguba Petrus ene eabeung. Etatalang ba aana tiat udu? Na uangmi mang kabing dena kolang, aarunge iinang tue bae iiava vengjagat kabing dena di niang! 38 Petrus, eeng angu venghapot ening jalat kabing dena hengi. Senge tahi e Nat hama-hamat vengjaga! Iinang tue iiomi angu etatabit hula, aaung-hama angu ba ening, aarunge iiboa iipi angu bae daeri niang. Base, miaaung iinang tue sambajang, e hula nehe iiabingit metma jasi-ahala omimi abaang se, iini bisat vengtahang iini bae Lahatala Eaaung-ehama angu bia niang.”
39 Seng ang muse, Yesus bot va sambajang minu maveng. Ana bot bale Lahatala abanang, e susalala angu ekang vengkilang Ana tevang ekang. 40 Ang muse Ana bot bale ma Egahing vala tue angu harak. Aarunge inang tue bot bale tia tila, se ieng etatabit udu angu ebele. Ang muse Ana bale iamehal, aarunge inang tue bae ateing niang hula naba hur ba ini metma Emateng ang ebale.
41 Seng ang muse, Yesus ing vengkilang e, va bot sambajang emitue. Ang muse, Ana bale ma iamehal iot tahi. Ana hula, “Etatalang ba iinang tue jedung tiat udu sehi? Aaungba tahi! Naing anga ba Manusia Emamolo angu, nehe ba hula Naing aabali angu, ini hoa peang iila. Angase, ini hula Nadoi, e Nat ila metma nehe jasi ang naung iatang mi abaang. 42 Aaungba tahi! Iieng angu ajala e angmo mi uuling hengi! Nehe ba hula Naing aabali angu, hoa iila. Ma e pi va ing harak!”
Mutu Yesus nehe adoi
(Matius 26:47-56; Lukas 22:47-53; Yohanes 18:3-12)
43 Yesus jedung mateng aulang sehise, mibaroti se Yudas nehe toang rae ang naung iat hoa iila. Ini hoa angu peda, bot paru di ini baning, e hula Yesus adoi. Ini ening aulang, agama Yahudi enehe eele ang naung iparenta angu eamulung. Ing benang ba, agama Yahudi ebuang vala ekapala ang naung, guru agama ang naung, bot hada eboma ang naung. 44 Yudas iat mateng iilat hula, “Iini uuling aaung-aaung! Nuba ba na amiku, Aing ba angu, aaungba iini Adoi! Aing angu nehe ba iini Aing aalaping angu!”
45 Base Yudas bot nehe toang angu ila angmi muse, ana tarus Yesus Aing harak, senge ana At mateng vengbanang hula, “Nimang Guru!” Seng ang muse Yudas ana Amiku. 46 Ang muse nehe toang angu Yesus Aing venggoleng, e Adoit Aing pina.
47 Aarunge Yesus Egahing vala nu epeda masiring e metma nehe nu aver angu patait asinga. Nehe ba iibat angu, agama Yahudi ebuang vala ang naung ekapala angu emalea. 48 Ang muse Ana nehe toang rae ba hoa Adoit Aing pina angu iat mateng hula, “Tatalang? Iini hula Naing anga nehe jasi ka? Ba iini hoa Nadoi anga peda, bot paru di baning angu? 49 Ved kakanap Na Lahatala Ehava hamulang mi iiavomung-iiapahang, aarunge nehe nu bae hoa Nadoi niang. Ma e aaungba Nadoi! Angu turangmi ue Lahatala Esurat hamulang mi hurak vengbanang iila.”✡Lukas 19:47; 21:37
50 Yesus Egahing vala ang naung iuangmarit etatabi. Base ini tahit Onong bihit ila e, adut Enangkolang.
51 Angmi angu, nehe mehal kaneng di nu Yesus amota oa angmi amamulung. Ana noang talaling vengdena ba nu metma eboa angu vengtering. Nehe angu naung hula andi adoit aing pina. 52 Aarunge ini mang enoang angu ba vengpina. Ang muse ana edurat bihit ila, se ana uangmarit etatabi angu ebele.
Ini Mutu Yesus At ila pengadilan agama mi
(Matius 26:57-68; Lukas 22:54-55, 63-71; Yohanes 18:13-14, 19-24)
53 Ang muse, ini Yesus Aing pinat At ila agama Yahudi ebuang vala ang naung ekapala angu ehava mi. Angumi nehe eele ang naung taing vengkumpul. Ing anguba agama Yahudi ebuang vala ekapala ang naung, guru agama, bot hada eboma ang naung. 54 Uangu veng ini Yesus Aing pinat At lamal angu, Petrus di amota oa angmi tamaang-tamaang amulung, ila agama Yahudi ebuang vala ang naung ekapala ehava mi. Andi masot mida lapa omimi, e nehe jajaga ba angmi ang naung imampi hama-hamat aad eang.
55 Hava omimi angu, agama Yahudi ebuang vala ekapala ang naung bot nehe ba pengadilan agama mi karajang ang naung imampi itat mateng. Ing emangpi Evia aalaping e hula Yesus Aing ening ahala, se ini hula Aing hukung Ameang. Aarunge ini bae Eahalang iiba harak niang. 56 Base ini saksi toang iaru e hula, Yesus Aing ening abaang. Aarunge imateng ang naung emangpi bae hama niang.
57 Saksi aabeung di inang aaedeng angu, tahit mateng akal-kabulet vengbanang hula, 58 “Ni vengmee se, nehe anga mateng hula, ꞌEningse Lahatala Ehava hamulang ba nehe atang metma vengkarajang angu Na arahak. Senge mietang tue se, hava angu Na bale bakung atahing, aarunge bae nehe atang ba metma vengkarajang niang.ꞌ ”✡Yohanes 2:19 59 Aarunge imateng ang naung, nu e se, bae nu e edadenang niang.
60 Ang muse agama Yahudi ebuang vala ang naung ekapala angu, aloming tahit nehe emangpi ba pengadilan agama mi ang naung, iapang aadang mi, e ana Yesus adang taaning, vengbanang hula, “Nehe toang Aaing kalaa tila. Aarunge etatalang ba Aana mang taimang angu?”
61 Yesus bae mateng kabing dena di niang. Ang muse agama Yahudi ebuang vala ang naung ekapala angu bale Yesus adang taaning hula, “Aanake vengbanang hengi! Aaing anga ba, etatabit Kristus, Lahatala Oal ba Ana turangmi vengpalai tila angu?”
62 Yesus ebalet vengbanang hula, “Etatabi. Aing anguba Naing anga. Eningse iing emangpi uuling Nateing, Naing ba Manusia Emamolo angu, sorga Lahatala Eabang hamulang angmi Lahatala Atang tene oat mihi. Aing angu Ekavasa etatabit mieele! Eningse Naing metma Aing veng hama-hamat parenta pina! Seng ang muse, eningse Na sorga mi, bano majaa taang tahit hela.”✡Daniel 7:13
63 Vengmeet Yesus mateng aulang muse, agama Yahudi ebuang vala ang naung ekapala angu alil etatabi, anguba ana ekondo aavening angu abahak. Ang muse ana nehe ba pengadilan mi mihi ang naung iat mateng moring vengbanang hula, “Pi bae saksi aalaping niang iila! 64 Iini iiaver metma vengmee se, Aing ba vengbanang aulang e, niang? Ana ava ohit metma Lahatala Oal ening iila. Anga Lahatala ehura! Agama elamal-etahi eamulung se, nehe ba ava ening Lahatala At hama angu, nehe angu malekang ameang! Ba angase, iini hula vengbanang tatalang?”
Ang muse ing emangpi vengbanang hula, “Nehe anga etatabit ahala! Base, malekang Aing hukung ameang!”✡Imamat 24:16
65 Ang muse, nehe aaedeng ma Yesus Eng mi purung apang mi purung. Ini Eng angu vengtering, senge ini Aing bue Aing sabai. Bot ini Adang taaning hula, “Hula Aaing ba etatabit Lahatala Ehur vala se, Aanake ola ening. Nuba ba Aaing bue angu?” Seng ang muse, nehe ba Lahatala Ehava hamulang jajaga ang naung, ini iot hoa Yesus At ila muse, ing di taang Aing bue Aing sabai.
Petrus vengbanang mituet hula, ana bae Mutu Yesus apang ateing niang
(Matius 26:69-75; Lukas 22:56-62; Yohanes 18:15-18, 25-27)
66-67 Uangu adana, Petrus jedung lapa omimi mihi sehi. Ang muse agama Yahudi ebuang vala ang naung ekapala angu emalea jangu nu hoa uuling se, ana aad eang sehi. Ana Petrus apang angu euling aaung-aaung, seng muse ana at mateng hula, “Vede aandi Yesus ba Nasaret Enehe angu amulung hama-hama. Etabi e, niang?”
68 Aarunge Petrus ebalet hula, “Niang! Etatalang ba aana taaning aulang! Nehe angu na bae apang ateing niang.” Seng muse, Petrus hela lapa eviaha eele angmi tahi, ang muse, hangi di kukuleka.
69 Malea angu bot taang uuling Petrus ateing muse, ana nehe toang ba angmi angu iat mateng, hula, “Aing anga di, inehe nu ba anga!”
70 Aarunge Petrus malavang hula, “Aana have buning! Na bae nehe uangu apang ateing niang!”
Bae luung niang se, nehe nu angmi angu di bot Petrus at mateng hula, “Ee! Aana jedung akal mateng sehit hula, aana bae nehe ang naung iat hama-hama niang! We! Iing emangpi Galilea enehe, etabi e, niang?”
71 Aarunge Petrus bot malavang hula, “We! Na natang ohi! Na bae nehe uangu apang ateing niang!”
72 Ana mateng aulang muse, hangi di kukulekat miaaru. Ang muse, Petrus ana Yesus Ehur vede angu mivenganit, hula, “Hangi bae kukulekat miaaru jedung se, aana Naajajalat mitue tila.”
Mivenganit aulang muse, Petrus baut eamamina.
✡14:1-2 Keluaran 12:1-27
*14:3 Jal manema angu ebili, emenghula nehe nu egaji mitung nu edadenang. Surat hamulang Yunani ehur mi se, hula jal manema angu ebili ꞌdinarꞌ ratu tue, bot jal manema angu ene ꞌnardosꞌ, tura angu tebariking manema ba nehe ening. Surat hamulang malaju mi se hula ꞌnarwastuꞌ. Bot ebotil angu, var ba nehe venglabat ening botil. Botil angu di ebili eele. Var ba ini metma botil ening angu surat hamulang Yunani ehur mi se, hula var angu ene ꞌalabastrosꞌ. Surat hamulang malaju mi se var angu ene ꞌbatu pualamꞌ. Lukas 7:37-38 di mi euling.
✡14:7 Ulangan 15:11
✡14:18 Mazmur 41:10
✡14:24 Keluaran 24:8; Yeremia 31:31-34
✡14:27 Zakharia 13:7
✡14:28 Matius 28:16
†14:37 Yunani ehur mi hurak hula ꞌSimonꞌ angami. Simon anguba Petrus ene eabeung.
✡14:49 Lukas 19:47; 21:37
✡14:58 Yohanes 2:19
✡14:62 Daniel 7:13
✡14:64 Imamat 24:16