Kareba Kadoresan nauki'
Lukas
Pungngu' tannunna
Lukas mesa tuandotto' siussolaan Paulus illalan kapenonosan umpalanda' inde Kareba Kadoresanne (Kol. 4:14; 2Tim. 4:11; Flm. 24). Umpengkalesoi manappami pengkaranganna Puang Yesus mengkalao dio mai pa'parandukanna annu morai la ummuki'i (1:1-3). Napolalan ummuki'mo sura' Lukas diona Kareba Kadoresan anna napomakaleso illalan kumua Puang Yesusmo To dibassei bayu-bayu la ma'pasalama', pa'dandinna Puang Allata'alla. Saemi inde lino la umpasalama' ma'rupa tau to mangngorean lako kalena, susi to Yahudi tenni to salianna to Yahudi (2:10; 2:30-32; 3:6; 24:47).
Nauki' duka' diona pa'kamasena Puang Yesus lako to mase-mase (6:20; 7:22; 14:12-13; 21:1-4), lako to kasalaan (5:30; 7:37-50; 15:1-2), lako baine (7:11-17; 8:2-3; 10:38-42; 13:10-13; 21:1-4; 23:27-31) anna lako anak (8:41-42; 54-55; 9:38-42; 9:46-48; 18:15-17). Nauki' toi diona sambayang, pengkaranganna Penawa Masero, pengkaranganna baine to umpamoloi Puang Yesus, kagarrisanna kasalaan, anna budapa senga'na.
Lesoanna issinna
1. Su'bakan kada (1:1-4)
2. Kadadianna Yohanes to simantedok anna kadadianna Puang Yesus (1:5-2:52)
3. Pepatudunna Yohanes to simantedok (3:1-20)
4. Puang Yesus ditedok anna nasudi ponggawana setang (3:21-4:13)
5. Pengkaranganna Puang Yesus lako ma'rupa tau dio Galilea (4:14-9:50)
6. Kapenonosanna Puang Yesus mengkalao dio Galilea sae langngan Yerusalem (9:51-19:27)
7. Katampakanna pengkaranganna Puang Yesus dio Yerusalem anna lako tondok sikadappi'na (19:28-23:56)
8. Katuoanna sule Puang Yesus anna umpa'paitaan kalena lako passikolana anna tiangka' langngan suruga (24:1-53)
1
Su'bakan kada
O Teofilus to dipakasalle, budami tau umpeang lalan la ummuki' aka mangka dadi illalan alla'-alla'ta situru' rettenanna. Pantan nauki'mi situru' tula'na lako kaleta to melolo ummita inde kadadianne mengkalao dio pa'parandukanna. Inde mai to melolo ummitaie ia siamo to umpalanda' battakadanna Puang Allata'alla. Mangkanna kupengkalesoi manappa mengkalao dio pa'parandukanna, kendekmi illalan penawangku la ummukisangko situru' rettenanna anna malara muissanan kumua angganna mangka dipatuduangko, tonganna tongan.
Kadadianna Yohanes to simantedok dipa'peassakan
Attunna tomaraya Herodes ma'parenta dio lembangna Yudea, dengan mesa imam disanga Zakharia, to nakala' kombonganna imam Abia. Disanga Elisabet bainena, peampoanna imam Harun. Inde to sipobainee, bassi malolo dio olona Puang Allata'alla anna tae' dengan sassana unturu' angganna parentana Dewata. Sapo tae' keanak annu tamanang Elisabet anna bassi matuamo.
Pissan attu, nalambi' attunna imam to nakala' kombonganna imam Abia la mengkarang, napolalan umpalako passananna Zakharia dio tingngayona Puang Allata'alla. Situru' kabeasaan, sinaundi angganna imam la naola umpatantu to la umpalako karangan imam illalan Banua Ada'na Puang Allata'alla untunu kemenyan. Attu iatoo Zakharia napatu. 10 Marassanni ditunu kemenyan, ma'sambayangmi tau buda dio salian. 11 Umpa'paitaammi kalena mesa malaeka'na Dewata lako Zakharia ke'de' dio tandai kananna angngenan pemalasan sidingei untunu kemenyan. 12 Tikkedu'mi Zakharia ummitai siolaan marea'. 13 Sapo ma'kada inde malaeka'e nakua: “O Zakharia, dau marea' annu narangngimi sambayangmu Puang Allata'alla. La keanak Elisabet bainemu, la muane anakna anna la musangai Yohanes. 14 La dore'ko ke dadimi inde anakke anna la buda tau dore'. 15 Inde anakke la keangga' dio olona Dewata. Tae' dengan leleanna la ummiru' anggur battu wai senga' la umpomalangona tau, anna la naluang Penawa Masero mengkalao dio mai dadinna. 16 La buda to Israel napasule lako olona Puang Allata'alla, Dewatanna. 17 La uyyoloanan Dewata sitonda kakuasaanna Penawa Masero susi nabi Elia. La umpasikapia ambe anna anak, anna lako to tae' manuru' la naparunduk sule lako lalan kamaloloan. Nakuamo te karangannae la naola umpatoka ma'rupa tau la mendadi petauanna Dewata.”
18 Mekutanami Zakharia lako inde malaeka'e nakua: “Umba la kukua ummissananni kumua la dadi tongan itin kara-karao, annu bassi matuamokan baineku?”
19 Natimba' inde malaeka'e nakua: “Kaomo Gabriel to sinasua Puang Allata'alla, nasuana' temo sae umpantula'iko anna umpalandasangko inde kareba mapiae. 20 Perangngi manappai kumua tae' la muissan mantula' sae lako attunna lemba' inde kara-karae annu tae'ko ummorean tula'ku. Annu innang la dadinna ke nalambi'mi attunna.”
21 Attu iatoo, mausa'mi tau buda ummampai Zakharia anna mangnga-mangnga asammo annu masae sigalimi Zakharia illalan Banua Ada'na Puang Allata'alla. 22 Inde anna suummo Zakhariae, ta'mo naissan mantula' lako tau buda, anggami limanna napakagero'-gerok liu napolalan naissanan tau buda kumua dengan aka naita illalan Banua Ada'na Puang Allata'alla.
23 Purai attu pengkaranganna Zakharia illalan Banua Ada'na Puang Allata'alla, sulemi lako banuanna. 24 Tae' masae mangkanna, manambuk tongammi Elisabet, bainena. Lima bulan tae' umpa'paitaan kalena. 25 Nakuamo Elisabet: “Iamo te kara-kara napogau' Dewata lako kalekue. Nakamaseina' anna napa'deimo pole' siri'ku temo dio mai tingngayona tau.”
Kadadianna Puang Yesus dipa'peassakan
26 Annanni bulanna tambukna Elisabet, ussuami malaeka'na Puang Allata'alla disanga Gabriel lako Nazaret, mesa tondok dio lembangna Galilea, 27 lao umpellambi'i mesa anak dara disanga Maria. Inde Mariae, situmai mesa anak muane disanga Yusuf, peampoanna tomaraya Daud. 28 Saei lako banuanna Maria, ma'kadami inde malaeka'e nakua: “Kerongko'ko, natamba'ko Dewata anna la tontongko nasolaan.”
29 Mangnga-mangnga Maria urrangngi tula'na inde malaeka'e lambisan kendek pekutana illalan penawanna diona kalembasanna inde tula'e. 30 Nakua pole omo inde malaeka'e: “O Maria, dau marea' annu ikomo napile Puang Allata'alla la natamba'. 31 La manambukko, la muane anakmu anna la musangai Yesus. 32 La mendadi mesa to kamai anna la digente' Anakna Puang Allata'alla to randan matande. La napopendadi tomaraya Puang Allata'alla susi tomaraya Daud nenena. 33 La umparenta peampoanna Yakub sae lako-lakona, anna inde kaparentaannae tae' dengan ma'meanggaan.”
34 Nakuamo Maria lako inde malaeka'e: “Umbamo la nakua dadi itin kadammuo annu ta'pa' kemuane?”
35 Natimba' inde malaeka'e nakua: “La turun Penawa Masero tama kalemu anna kakuasaanna To randan matande la ussolangko. Iamo too, itin anak la mudadianno la digente' To masero, Anakna Puang Allata'alla. 36 Kupokadangko sitonganna, manambukmi Elisabet sa'do'dorammu moika anna matuamo anna sinakuanni tau to tamanang sapo annammi bulanna tambukna temo. 37 Annu tae' dengan aka tanaissan napadadi Puang Allata'alla.”
38 Nakuamo Maria: “Sabua'nana' te Dewatae, iamo mukua iamo dadi lako kaleku situru' itin tula'muo.” Le'bami malaeka' umpellei Maria.
Maria lao umpessitai Elisabet
39 Mangkai too, mengkalao siami Maria lako mesa kota yao mentanetena dio lembangna Yudea, 40 lao umpellambi'i banuanna Zakharia. Saei lako, umpantula'imi Elisabet. 41 Tappana urrangngi tula'na Maria Elisabet, kedo siami anakna illalan tambukna. Nakuasaimi Penawa Masero Elisabet 42 lambisan metamba, nakua: “Angganna baine, ikomo randan ma'tandalangnganan tamba'mu, anna la ditamba' duka' anak la mudadian. 43 Sitonganna tae'na' sipato' la napellambi'i indona Dewatangku. 44 Annu kurangnginna tula'mu, kedo siami anakku illalan tambukku dore'. 45 Kerongko'ko annu muorean kumua angganna kadanna Dewata lako kalemu la dadi!”
Kada kadoresanna Maria
46 Nakuamo Maria:
“Mengkalao illalan penawangku lemba' dio pudukku umpakasalle Dewata,
47 anna sangkalebu penawangku dore' annu napasalama'na' Puang Allata'alla.
48 Tontong umpaillalan penawa kamemase-maseanna inde sabua'nae.
Mengkalao temo la nakuanna' angganna lapikna ma'rupa tau: ‘To kerongko'.’
49 Annu umpogau' tanda memangnga-mangnga lako kaleku Puang Allata'alla To randan kuasa.
Masero sanganna!
50 Pa'kamasena Puang Allata'alla mellambi' lako to mengkarea' lako kalena sae lako peampoanna.
51 Mangka umpogau' kara-kara kamai ummolai kakuasaanna, anna umpasisarak-sarak to malangka' penawa.
52 Buda tomaraya napaturun yao mai okkosan kaparentaan,
anna untandean to tanda rokko.
53 Umpasonai kamapiaan angganna to tadea',
anna angganna tomakaka narambai lao ma'pala' lo'bang.
54 Umpamoloi peampoanna Israel sabua'na,
tae' dengan lembe ungkamaseii.
55 Annu tae' dengan ungkalembei pa'dandinna lako neneta anna lako Abraham
sola lako angganna peampoanna sae lako-lakona.”
56 Torropi Maria dio sola Elisabet umbai tallu bulan anna mane ma'pasule lako banuanna.
Kadadianna Yohanes to simantedok
57 Tapakala, nalambi'mo attunna la keanak Elisabet. Napolalan keanakmo, muaneria anakna. 58 Dore' asammi duka' sabanuanna anna angganna rapunna anna rangngimi kumua umba nakua pa'kamasena Dewata lako Elisabet.
59 Karuai allona dadinna sasaeammi sabanuanna anna angganna rapunna annu la disunna'mi. Morai asammi la ussangaii Zakharia susi sanganna ambena. 60 Sapo ma'kada indona nakua: “Tae'! La disangai Yohanes.”
61 Nakuamo inde mai sabanuanna sola rapunnae: “Tae' dengan rapummua' disanga Yohanes.”
62 Umpebeemmi tanda lako ambena kumua aka la disangaian inde ana'-ana'e. 63 Umpelaumi papan sidipangnguki'i anna uki'i nakua: “La disangai Yohanes.” Mangnga-mangnga asan inde mai taue. 64 Attu ia siamo too anna tibuka sule pudukna Zakharia lambisan mala mantula' anna umpudi Puang Allata'alla. 65 Marea' asammi sabanuanna. Silelemi kareba diona inde kara-karae dio mentanetena Yudea. 66 Angganna to urrangngi kara-kara iatoo mekutana asan illalan penawanna nakua: “La mendadi akai inde anak ke dako'e?” Annu manassa anna napaloloanni Dewata.
Pa'tendengna Zakharia
67 Nakuasaimi Penawa Masero Zakharia, ambena inde anakke, napolalan ullombungan tula'na Dewata nakua:
68 “Dipomatande Puang Allata'alla Dewatanna to Israel,
annu saemi umpellambi'i petauanna anna sulangngi.
69 Nabengangkia' to la umpasalama'ki', tae' dengan untondonni,
peampoanna tomaraya Daud sabua'na.
70 Susi mangka nadandi Puang Allata'alla ummolai nabi maserona yolona
71 la napasalama'kia' dio mai angganna ewalinta
anna kakuasaanna angganna to ungkabassikia'.
72 La umpakawanan pa'kamasena lako neneta
anna ungganna'i pa'dandi maserona.
73 Inde pa'dandinnae mangka napa'pindai lako Abraham kabuttuanta
74 kumua la naberoikia' dio mai kakuasaanna ewalinta,
anta malara tae' marea' umpenombaii
75 anna la maseroki' sola malolo dio olona illalan salolo salu katuoanta.
76 Anna iko anakku, la digente'ko nabinna Puang Allata'alla To randan matande.
Annu ikomo disua yolo la umpatokaan lalan Dewata,
77 anna la mupa'peassakan lako petauanna kumua la digarri'i kasalaanna ma'rupa tau
napolalan dipasalama'
78 ura'na pa'kamasena tadiissan disangai
lambisan sae tama lino umpellambi'ikia'.
Sirapan birra'na allo mebongngi'
79 la ummarrang angganna to nakala' kamalillinan
anna to natondon kamatean,
la natette lako kamasakkean anna kamalinoan.”
80 Tuttuan kamaimi inde anakna Zakhariae anna tuttuan matoro penawanna. Torromi dio padang alla' sae lako nalambi' attunna la umpakawanan kalena lako to Israel.