12
Lii pakasame lula-nèti dhèu sabꞌa oka anggor
(Mateos 21:33-46, Lukas 20:9-19)
Èle ka, Yesus padhai lii hari dènge kètu agama Yahudi, mese agama, dènge dhèu heka-dhèu heka adꞌa Yahudi sèra. Ka Na lole pake lii upama èci, peka na, “Dhèu èci laꞌe tao oka ho neo sèla anggor ètu dedha rai na. Ka na tao tedhe reo nare oka èèna, aa tao bak cue ho kanate èi anggor asa dꞌara laꞌe kahèi. Hèia na patitu èmu madhenga oka cue dhu dedha. Èle èèna ka, na hia dhèu leo sebꞌa oka èèna, ho ra pabagi èi anggor. Hèia na pakèdꞌi asa rai leo laꞌe. Yesaya 5:1-2
Lodꞌo dꞌai hèru puu-gꞌètu hua anggor, ka lamatua oka pua ana paleha na èci laꞌe asa dhèu sabꞌa oka sèra, ho na manèngi pala na. Ropa dꞌai nèi, ka dhèu sebꞌa sèra kèpe rare, ka game ne. Hèia ra pua ne lèpa dènge ai hua daꞌu-daꞌu.
Ka lamatua oka pua hari ana paleha leo èci. Te ngaa dhèu sebꞌa sèra dhedhe panuꞌa kètu na. Ka ra pamakae ne, dènge magèle eele ne. Hèia lamatua oka èèna pua hari ana paleha leo èci laꞌe. Te ngaa dhèu sebꞌa sèra hake pamadhe ne. Ra tao samia èèna ka, lamatua oka pua taruu ana paleha na laꞌe. Te ngaa dhèu sebꞌa sèra game cahagꞌe, aa pamadhe cahagꞌe. Ate eele dhodhoka ana mone mesa dhu pasue nèti lamatua oka. Lula na abhu heka jꞌara dhu leo, ka lamatua oka na pua ana dꞌèlu na laꞌe. Na pajiko, peka na, ‘Sèmi jaꞌa pua ana dꞌèlu jaꞌa laꞌe, na, rèngu sèmi rare dènge beꞌa, aa ra nanene ne.’
Hèia na pua ana na laꞌe. Ropa dhèu sebꞌa sèra rèdhi ana na mai, ka ra papeka isi-aanga ra, peka na, ‘We! Mi ladhe ku laa! Mone heka nèi pua ana dꞌèlu na mai! Ladhe ama na madhe, nèngu neꞌe ka dhu sèmi nare aaꞌi-aaꞌi mèdha pusaka ama na. De mai ti pamadhe ne, sèna ka èdhi tare pusaka na!’ Ka aaꞌi-aaꞌi ra kèpe, ka ra pamadhe ne, hèia ra core eele ngiꞌu aae na asa liꞌu tedhe laꞌe. Lii pakasame ne, dꞌai sange neꞌe ka.”
Èle èèna ka, Yesus karèi dhèu kapai sèra, peka na, “Madhutu ngangee miu, na, lamatua oka èèna tao dhèu sebꞌa sèra tasa mera mia? Madhutu ngangee Jaꞌa, tatu nèngu mai ho pamadhe aaꞌi dhèu sebꞌa sèra, sèna ka na hia dhèu leo hari sebꞌa oka anggor na.
10 Èdhi aaꞌi-aaꞌi ti baca le ètu dꞌara Sasuri Mola-Mèci Ama Lamatua, peka na,
‘Abhu hadhu cue dhu tuka hadhu sèra core eele le,
Te ngaa limuri ne, jꞌajꞌi le hadhu padhèdi.
11 Ama Lamatua mesa Na dhu pili nare, ka Na pamadhèdi hadhu ne.
Nèti èèna ka, èdhi ladhe, na, beꞌa titu kèna!’ ” Lii Sodꞌa Koa-Kio 118:22-23
12 Dhèu kapai sèra reꞌa dènge, na, Yesus padhai lii paraga, pake lii pakasame èèna. Rèngu sèra sama sèmi dhèu sebꞌa oka anggor èèna. Hèia ra tenge jꞌara ho neo kèpe Yesus. Te ngaa ra madhaꞌu dènge dhèu ae dhu dꞌèi lii holo-nori Yesus. Ka ra kako eele Ne.
Dhèu neo sahèdhe Yesus dènge jꞌara bꞌae bea
(Mateos 22:15-22, Lukas 20:20-26)
13 Èle èèna ka, dhèu kapai Yahudi se pua pèri-pèri dhèu Parisi dènge dhèu nèti partei Herodes, lasi pakarèi dènge Yesus, ho ra neo sahèdhe Ne. 14 Ka ra karèi Ne, peka na, “Ama Mese! Jiꞌi ngeꞌa, na, dꞌara Ama ku mola, aa dꞌèi boe kapodꞌe-kabèli. Ama meꞌa dꞌara dhèu. Ama peka dadꞌèi Lamatua dènge mola-mola, lula Ama pili boe rèhu dhèu. De, jiꞌi neo karèi Ama ku ca jꞌara. Madhutu atora agama Yahudi, èdhi bisa bꞌae bea asa dhèu aae kapai dhu paredha Roma,* Dhèu aae kapai dhu paredha Roma, ra pangare ne ‘Keser’. do aadꞌo?”
15 Te ngaa Yesus neꞌa le, na, rèngu neo sahèdhe Ne, sèna ka Na padhai lii labꞌa paredha Roma. Ka Yesus bꞌala si, peka na, “Nga tao ka miu neo sahèdhe Jaꞌa dènge lii karèi sèmi èèna! Cobꞌa padꞌelo ku mi Jaꞌa doi pudhi cue!”
16 Ka ra jꞌole doi pudhi cue hia Ne. Hèia Yesus nare, ka laladhe. Ka Na karèi si, peka na, “Rèhu dènge ngara cee ètu doi pudhi ne?”
Ka ra dhaa, peka na, “Èèna dhèu aae kapai paredha Roma!”
17 Ka Yesus peka, “Naa, ladhe sèmi èèna, ngaa dhu unu dhèu paredha, hia asa dhèu paredha laꞌe. Te ngaa dhu unu Ama Lamatua, hia asa Ama Lamatua laꞌe.”
Ropa tadèngi rare, lii bꞌala Na, ka ra malaa, lula Yesus peka dhu lèke. Nèti èèna ka, dhèu sèra bisa heka sahèdhe Ne.
Dhèu madhe mamuri hari, aa dhèu paleo èmu ètu sorga, do aadꞌo?
(Mateos 22:23-33, Lukas 20:27-40)
18 Abhu partei agama dhu leo èci, ngara na partei Saduki. Rèngu ajꞌa, peka na, dhèu madhe bisa heka mamuri. Ca tèka, abhu dhèu Saduki pèri-pèri mai neo sahèdhe Yesus. Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 23:8 19 Ka ra padhai lii dènge Yesus, peka na, “Ama Mese! Musa suri tèke le hia èdhi atora, peka na: ladhe dhèu mone èci madhe tèke eele dhèu èmu na, te ngaa rèngu dènge boe kolo, na, ari dhèu mone na bisa leo nare hari bhèni balu èèna, sèna ka abhu kolo ho baku paꞌele kolongara aꞌa na dhu madhe èèna. Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 25:5 20 Mema Musa ajꞌa sèmi èèna. Te ngaa jiꞌi neo karèi Ama sèmi neꞌe: abhu dhèu pidhu dhu paꞌaꞌari. Mone uru leo uuru èmu, te ngaa madhe, abhu mèka kolo. 21 Ka ari na leo nare bhèni balu èèna. Nèbhu boe ka ari na madhe, te ngaa abhu boe kolo kahèi. Ari na ka tèlu, sèmi èèna kahèi; na leo nare bhèni balu èèna, te ngaa abhu mèka kolo, nèngu madhe. 22 Taruu-taruu sèmi èèna ka, dꞌai ana limuri tèka madhe kahèi. Nèbhu boe, hèia bhèni balu èèna madhe.
23 Naa! Jiꞌi neo karèi Ama sèmi neꞌe: dhèu bhèni èèna, leo le dènge mone dhèu pidhu! Dꞌai lodꞌo èle rai-haha ne, ho Lamatua pamamuri hari dhèu madhe, bhèni ne jꞌajꞌi dhèu èmu cee, nèti dhèu pidhu sèra?”
24 Yesus dhaa, peka na, “Lii karèi miu sèra, tadha, na, miu meꞌa iia mèka isi Sasuri Mola-Mèci Ama Lamatua! Miu meꞌa boe koasa Lamatua kahèi. De miu sala titu kèna!
25 Mi nanene! Sèmi neꞌe: ètu sorga dhèu paleo boe èmu. Dhèu madhe aaꞌi-aaꞌi dhu Lamatua pamamuri hari, ra paleo heka èmu. Sèmi èèna kahèi, ana pajuu Ama Lamatua ètu sorga. 26 Aa Jaꞌa peka mi miu lula-nèti dhèu madhe mamuri hari, do aadꞌo. Musa suri tèke lula-nèti ana aajꞌu dhu ai naꞌe, te ngaa kèpu boe. Miu sanèdꞌe lii lolo èèna, do aadꞌo? Ropa ai naꞌe ana aajꞌu èèna, Ama Lamatua peka dènge Musa, na, ‘Jaꞌa ne, Ama Lamatua nèti bèi-baki èu, nuka Abraham, Isak, dènge Yakob. Toke dꞌai sange neꞌe, rèngu aaꞌi-aaꞌi manèngi-mangajꞌi mi Jaꞌa era.’ Kalua nèti Masir 3:6 27 Èdhi teꞌa, na, bèi-baki èdhi sèra madhe nèbhu le. Te ngaa, lula Ama Lamatua peka nare le, na, Nèngu jꞌajꞌi Lamatua rèngu era. Nèti èèna ka, èdhi teꞌa, na, rèngu mamuri hari le. De masi ka dhèu madhe le, te ngaa ra mamuri hari. De dhèu mamuri dhu manèngi-mangajꞌi mi Ama Lamatua, te ngaa dhèu madhe aadꞌo, sina ma? Nèti èèna ka, ladhe miu kèpe taruu aꞌajꞌa dhu peka na, dhèu madhe mamuri heka, èèna miu sala ae!”
Lii paredha ho sue Lamatua, aa sue dhèu leo kahèi
(Mateos 22:34-40, Lukas 10:25-28)
28 Ètu lodꞌo èèna, abhu mese agama èci dhu nanene Yesus padhai lii dènge dhèu nèti partei Saduki sèra. Madhutu aꞌabhu mese agama èèna, na, Yesus dhaa lèke le lii karèi rèngu. Hèia na karèi Yesus, peka na, “Ama! Jaꞌa neo karèi sèmi neꞌe: atora adꞌa dènge lii paredha agama èdhi ae titu kèna. Madhutu aꞌabhu Ama, nèti lii paredha dhu mai nèti Musa, mia ka dhu hua iia risi?”
29 Ka Yesus dhaa, peka na, “Lii paredha dhu hua iia risi, peka sèmi neꞌe ka:
‘Miu dhèu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi mi! Mi nanene paie!
Ama Lamatua èèna, mema Lamatua èdhi,
aa Kètu èdhi kahèi.
Nèngu dhoka mesa Na di, lamatua leo aadꞌo.
30 De miu hudꞌi sue risi eele Ne nèti aaꞌi-aaꞌi.
Nèti èèna ka, miu hudꞌi dꞌèi paꞌèci dènge Ne dènge dꞌara kateme,
aa tadhe mèu Ne,
dènge sabꞌa èra ho madhutu dadꞌèi Na.’ Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 6:4-5
31 Aa lii paredha ka dua peka na:
‘Èu hudꞌi sue ku dhèu leo, sama sèmi èu sue ngiꞌu èu unu mu.’
Dua paredha seꞌe ka dhu hua iia risi. Abhu heka lii paredha leo dhu risi eele nèti dua paredha seꞌe.” Atora nèti Ama-ama Agama 19:18
32 Ka mese agama èèna bꞌala hari, peka na, “Tareꞌa! Ama ku peka lèke kèna. Te Ama Lamatua jꞌajꞌi Kètu èdhi. Lamatua leo aadꞌo. Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 4:35 33 Èdhi hudꞌi sue risi Ne, toke dꞌara dꞌèi ho paꞌèci dènge Ne, tadhe mèu Ne, dènge sabꞌa èra ho madhutu dadꞌèi Na. Èdhi hudꞌi sue dhèu leo kahèi sama sèmi èdhi sue ngiꞌu èdhi unu ti. Lamatua dꞌèi risi eele tatao sèmi èèna, nèti èdhi madhutu dhodhoka atora agama di. Tatao sèmi èèna beꞌa risi, nèti èdhi tèti badha ho lati tunu hia Lamatua, do tèti mèdha leo hia Ne.” Hosea 6:6
34 Ropa Yesus nanene nare dhèu ne dhaa sèmi èèna, ka Na pangee, na, mese agama ne neꞌa dènge beꞌa le. Hèia Yesus peka na, “Èu oe jꞌajꞌi unu Ama Lamatua kèna.”
Èle èèna ka, dhèu leo sèra bani heka pakarèi dènge Yesus, lula dhèu èci sa segi boe Ne. Lukas 10:25-28
Kristus èèna, ana-èpu dhèu aae Daud, te ngaa Nèngu lamatua Daud kahèi
(Mateos 22:41-46, Lukas 20:41-44)
35 Èle èèna ka, Yesus ajꞌa dhèu ae sèra ètu Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi era. Ka Na karèi si, peka na, “Madhutu ngangee miu, na, tasamia? Mese agama sèra ajꞌa, peka na, Kristus èèna dhu Lamatua pajꞌujꞌu nèti uru ka mai. Madhutu ngangee rèngu, na, Kristus èèna dhoka ana-èpu Daud. Te ngaa aꞌajꞌa sèmi èèna dꞌai lèke mèu mèka. 36 Lula, nèti uru ka mai, Roh Ama Lamatua dhu Mola-Mèci pake Daud ho suri, peka na,
‘Ama Lamatua peka le mi lamatua jaꞌa, na,
“Mai ho madhèdi mi era dhu hua iia, re babꞌoa gꞌana Jaꞌa.
Pe èèna na Jaꞌa tao musu èu pahaha iisi, toke ra bisa boe dedꞌe kètu mi èu.’ ” Lii Sodꞌa Koa-Kio 110:1
37a De èdhi teꞌa, na, dhèu aae Daud paroa Kristus èèna, peka na, ‘Lamatua’ na. Nèti èèna ka, ladhe dhèu sèra peka, na, Kristus èèna dhoka ana-èpu Daud di, èèna dꞌai mèka. Lula Nèngu èèna jꞌajꞌi lamatua nèti Daud kahèi.”
Yesus peka na, pajiko paie mese agama dhu kapodꞌe-kabèli sèra
(Mateos 23:1-36, Lukas 20:45-47)
37b Ropa Yesus peka nare sèmi èèna, dhèu ae sèra dꞌèi titu kèna nanene Ne. 38 Ka Yesus peka hari si, “Miu hudꞌi pajiko paie ku mese agama. Rèngu dꞌèi pasia pake kodho madhera dꞌai rai, lasi paraga dènge dhèu ae, sèna ka dhèu dhu rèdhi rèngu sèra, koa si, peka na, ‘Ladhe ku laa! Dhèu sèra, dhèu kapai!’ 39 Ladhe sèmi rèngu maso asa èmu manèngi-mangajꞌi, do lasi raꞌa-sisi, ra tenge era madhèdi dhu beꞌa risi, sèna ka dhèu ae rèdhi si. 40 De hua iia mi pajiko paie! Rèngu kapodꞌe-kabèli bhèni balu ho parame rare èmu bhèni balu sèra. Te ngaa ètu madha dhèu ae, rèngu pahuni bhabhelu ra sèra dènge jꞌara titu ho sabajꞌa pamadhera aae, sèna ka dhèu peka na, rèngu se dhèu mola. Te ngaa limuri mai, na, Ama Lamatua hia huku dhu bia risi asa rèngu.”
Bhèni balu hia doi kolete dhu ae risi
(Lukas 21:1-4)
41 Èle èèna ka, Yesus laꞌe madhèdi patangara dènge boaraka derma ètu Èmu Kapua Manèngi-Mangajꞌi. Na ladhe dhèu mai pamaso doi kolete asa dꞌara boaraka èèna. Ka Na ladhe dhèu kaja sèra parèu doi ae. 42 Te ngaa abhu bhèni balu èci dhu dènge boe ngaa-ngaa èci sa mai manèngi-mangajꞌi, ka na pamaso dua doi asa dꞌara boaraka èèna. Dua doi dhu na pamaso èèna, kabꞌua ciki oodꞌe di.
43 Èle èèna ka, Yesus gape ana madhutu Na, ka Na peka, “Mi ladhe ku bhèni balu dhu dènge boe ngaa-ngaa nèi. Na pamaso dhoka dua doi di, te ngaa nèngu hia risi eele nèti dhèu leo sèra. 44 Dhèu leo sèra hia kolete nèti doi sisa rèngu. Te ngaa bhèni balu ne hia aaꞌi mèu-mèu doi nèngu asa Lamatua.”

12:1 Yesaya 5:1-2

12:11 Lii Sodꞌa Koa-Kio 118:22-23

*12:14 Dhèu aae kapai dhu paredha Roma, ra pangare ne ‘Keser’.

12:18 Lii Lolo nèti Dhèu Pajuu-paleha 23:8

12:19 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 25:5

12:26 Kalua nèti Masir 3:6

12:30 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 6:4-5

12:31 Atora nèti Ama-ama Agama 19:18

12:32 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 4:35

12:33 Hosea 6:6

12:34 Lukas 10:25-28

12:36 Lii Sodꞌa Koa-Kio 110:1