19
Basa, ma hofernor Pilatus denu soldꞌadꞌu nara reu liꞌu Yesus rendiꞌ tali fifilot.* Soldꞌadꞌu Roma ra pake tali fifilot fo ara tao mia banda rouꞌ ndooꞌ hira. Basa fo ara paꞌa rui tandeꞌ do engge tandeꞌ neu taliꞌ a suun. Mete ma liꞌu nesefafali rendiꞌ tali fifilot naa, na rouꞌ ra kufa hendi e. Atahori Yahudi ra liꞌu losaꞌ a haa nuluꞌ a. Te soldꞌadꞌu Roma ra liꞌu naa, bisa lenaꞌ haa nulu. 2-3 Soldꞌadꞌu naa ra o haꞌi rala hau manggouꞌ a longgen de hano dadꞌi soloꞌ. De ara tendes solo manggouꞌ naa neu Yesus langgan, de tao raꞌamiminaꞌ, onaꞌ ara rae soꞌu mane feuꞌ rendiꞌ solo panggat. Boe ma ara olu Yesus rendiꞌ badu naruꞌ esa dulan mbilas maranggeoꞌ onaꞌ maneꞌ ra biasa pake. Boe ma ara raꞌaꞌeꞌeiꞌ E rae, “Sodꞌaꞌ, atahori Yahudi ra manen!” Ara o mbasa raꞌamiminaꞌe E boe.
Basa naa, ma hofernor dea neu lao esa fai, de nafadꞌe atahori naa ra nae, “Taꞌo ia! Au endi E dea nema fee neu nggi. Te ama musi mihine, huu au paresaꞌ E ena, te au nda hambu salan saa sa boe.” Leleꞌ Yesus dea neu, Ana pake solo manggouꞌ a, ma badu naruꞌ dula mbilas maranggeoꞌ a. De hofernor nafadꞌe neu atahori naa ra nae, “Mita dei! Ia Eni, Atahori naa ena.”
Leleꞌ malangga agama Yahudi ra malangga nara ma atahori mana ranea rita Yesus, ara nggasi randaa rae, “Tati misa E leo! Mbaku E neu hau ngganggeꞌ a!”
Te hofernor a nafadꞌe mbali se nae, “Ona bee naa hei mana mendi E fo tao misa E sia hau ngganggeꞌ a. Huu au nda hambu salan saa-saa nandaa no hukun mate sa.”
Atahori Yahudi ra rataa rae, “Hai miꞌena hohoro-lalaneꞌ mana onda mia Lamatualain. Tungga hohoro-lalaneꞌ naa, atahori ia musi mate, huu ana soꞌu aon dadꞌi Lamatualain Anan.”
Leleꞌ hofernor rena oꞌola nara, boe ma ana bau namatau. Basa de ana baliꞌ nisiꞌ soldꞌadꞌu ra ume nanean rala, ma natane Yesus nae, “Ho ia, atahori bees?” Te Yesus nda nataa e sa.
10 Boe ma hofernor bua E nae, “Woih? Taꞌo bee de nda mutaa au sa? Bubꞌuluꞌ ena, to? Au ia, uꞌena koasa fo fee nggo mate, do, mboꞌi nggo boe.”
11 Boe ma Yesus nataa nae, “Taꞌo ia, pak. Mete ma pak muꞌena koasa onaꞌ naa, na pak hambu koasa naa mia Lamatualain sia sorga. Huu akaꞌ Eni mesaꞌ ne, mana nanggoloꞌ pak fo tao taꞌo bee neu Au. Te atahori mana fee Au neu pak, sira mana lemba salaꞌ beran seli fai.”
12 Eniꞌ a leleꞌ naa, hofernor sangga dalaꞌ fo mboꞌi hendi Yesus. Te atahori Yahudi ra nggasi randaa rae, “Mete ma pak mboꞌi hendi Atahori ia, naa natudꞌu oi pak nda mane Keser monaeꞌ a nonoon sa. Huu atahori mana soꞌu aon dadꞌi maneꞌ labꞌan Keser.”
13 Dadꞌi leleꞌ hofernor rena ara olaꞌ raꞌo naa, ma ana fee Yesus dea neu. De ana endoꞌ neu mana nggero-furi a kadꞌeran, sia mamanaꞌ esa ara babae naran oi, “Rae moo loaꞌ mia Fatu Bebꞌelaꞌ”. (Sia dedꞌea Aram na naran, Gabata.)
14 Faiꞌ naa, Fai Sadꞌia fefeta Paska. Mbei ma reorendun, ma hofernor nafadꞌe atahori Yahudi ra nae, “Mete leo! Eni, hei manem!”
15 Te ara nggasi rahereꞌ rae, “Mendi E dea nema! Tao isa E leo! Mbaku E neu hau ngganggeꞌ a!”
Boe ma hofernor akaꞌ natane naꞌasusuuꞌ se nae, “Dadꞌi taꞌo bee? Hei masud ma, au musi tati isa hei mane ma ia, do?”
Basa ma malangga agama Yahudi ra malangga nara rataa rae, “Hai manem akaꞌ esaꞌ a, naeni Keser! Nda hambu laen sa ena!” 16a Basa ma, hofernor fee Yesus neu soldꞌadꞌu ra, fo reu mbaku risa Yesus sia hau nggangeꞌ a.
Ara mbaku Lamatuaꞌ Yesus sia hau ngganggeꞌ
(Mateos 27:32-44; Markus 15:21-32; Lukas 23:26-43)
16b Soldꞌadꞌu ra simbo rala Yesus. 17 Boe ma Ana lemba nala hau ngganggen de dea nema mia kota. Ara risiꞌ mamanaꞌ esa, naran “Mamana Langga Ruiꞌ”. (Sia sira dedꞌea Aram, mamanaꞌ naa naran, Golgota.)
18 Losa naa, ma ara mbaku Yesus neu hau ngganggeꞌ esa. Ara tao taꞌo naa neu atahori laen rua boe. Ara londa-mbaku esa sia Yesus bobꞌoa onan, ma esa fai sia bobꞌoa diin, de Yesus sia ruꞌa se taladꞌa nara. 19 Boe ma hofernor denu soldꞌadꞌu nara suraꞌ papaꞌ esa, de mbaku sia Yesus fafon ataꞌ. Sia papaꞌ naa ara suraꞌ oi,
“Ia, Yesus, atahori Nasaret. Eni, atahori Yahudi ra Manen.”
20 Ara suraꞌ papaꞌ naa, rendiꞌ dedꞌeat telu. Naeni: dedꞌea Aram, dedꞌea Yunani, ma dedꞌea Latin. Atahori Yahudi hetar baca sia papaꞌ fo nenesuraꞌ naa, huu Yesus mamana mamaten naa, deka no kota Yerusalem. 21 Te malangga agama Yahudi ra malangga nara nda nau sa. De reu rafadꞌe hofernor rae, “Pak! Afiꞌ suraꞌ mae, ‘atahori Yahudi ra Manen’! Malole lenaꞌ suraꞌ mae, ‘Atahori ia oi eni, atahori Yahudi ra manen.’ ”
22 Te hofernor nataa nae, “Au denu se suraꞌ taꞌo naa. Dadꞌi hela neu leo!”
23 Leleꞌ soldꞌadꞌu ra mbaku Yesus neu hau ngganggeꞌ a, ma ara babanggi bua-baꞌun de mbedaꞌ neu mamana haa. Soldꞌadꞌu esa na hambu babanggiꞌ esa. Ma ara haꞌi rala badꞌu deaꞌ a fo nenetenu maꞌatemeꞌ mia ataꞌ losa raeꞌ, nda mana sooꞌ sa. 24 De ara ola-olaꞌ rae “Weh! Hita afiꞌ sika hendi badꞌun ia. Malole lenaꞌ, ata lea lot, fo tahine seka mana hambu e.” Naa tao natetu mana nenesuraꞌ sia Lamatualain Susura Meumaren oi,
“Ara babanggi au bua-baꞌu ngga,
boe ma ara lea lot fo hambu au badꞌu ngga.”
Basa ma soldꞌadꞌu ra tao taꞌo naa. Sosodꞌat Koa-kioꞌ ra 22:19
Lamatuaꞌ Yesus denu Yohanis mete-seꞌu maman
25 Sia naa, hambu inaꞌ hira rambariiꞌ. Naeni: Yesus maman, Yesus teꞌon, Klopas saon Maria, ma Maria mia kambo Magdala. 26 Yesus nita maman nambariiꞌ sia naa, naꞌabꞌue no ana mana tunggan fo Ana sueꞌ a, naeni au, Yohanis. De nafadꞌe maman nae, “Mama. Eni ia, mama anan.”
27 Boe ma Ana nafadꞌe au nae, “Taꞌo ia. Leleꞌ ia, tao e dadꞌi mama ma leo!” Boe ma, eniꞌ a leleꞌ naa, Yesus maman leo no au.
Lamatuaꞌ Yesus mamaten
(Mateos 27:45-56; Markus 15:33-41; Lukas 23:44-49)
28 Basa naa ma, Yesus bubꞌuluꞌ nae, Eni tao basa ue-tataon ena. Naa tao natetu basa saa fo Lamatualain Susura Meumaren suraꞌ memaꞌ mia fai maꞌahulun ena. Boe ma Ana nae, “Au uꞌumadꞌa ena.” Sosodꞌat Koa-kioꞌ ra 69:22; 22:16
29 Sia naa hambu anggor maꞌeiꞌ sia nggusi anaꞌ esa rala. Boe ma, soldꞌadꞌu ra haꞌi lombu fo boroꞌ neu anggor, ma tao neu hau eꞌetuꞌ esa Dedꞌea Yunani oi ara nato lombu a neu hau hussopos tonggon. Hussopos naa, hau maꞌameniꞌ esa fo atahori Yahudi ra biasa pake sia fefeta adꞌat nara. Nanarun mbei ma senti rua nulu losa senti haa nulu (20-40cm). Baca soꞌal hussopos sia Kalua mia Masir lalane ka sanahulu ruan tatadꞌaꞌ ka rua nulu rua (Kel. 12:22); Malangga agama ra Hohoro-lalanen lalane ka sanahulu haan tatadꞌaꞌ ka haan no ka neen tatadaꞌ ka haa nulu sion losa ka lima nulu ruan (Imamat 14:4,6: 49-52); Susura Rerekeꞌ lalaneꞌ ka sanahulu sion tatadꞌa ka ruan losa tatadꞌa ka neen (Bil 19:2-6); (neꞌesasamaꞌ no Ibrani lalane ka sion tatadꞌaꞌ ka sanahulu sion Ibrani 9:19); Sosodꞌa koa-kioꞌ ra lalane ka lima nulu esan tatadꞌa ka hitun (Mazmur 51:7). tonggon, de dunggu neu nudꞌun. 30 Leleꞌ Yesus musi nala anggor a, ma Ana olaꞌ nae, “Basaꞌ e nateꞌe ena.” Boe ma langgan loe, ma etu hahaen neuꞌ ena boe.
Soldꞌadꞌu ra mbaku Lamatuaꞌ Yesus sia hau ngganggeꞌ a
31 Faiꞌ naa nandaa no fai kaliman. Tungga agama hohoro-lalanen, atahori Yahudi ra musi sadꞌia sia faiꞌ naa, fo mbilaꞌ neu na soru sira fai hule-oꞌen. Naeni de ara nda nau atahori ao sisi mamaten doko-doko nakandoo sia hau ngganggeꞌ nandaa no fai hule-oꞌeꞌ sa. Huu fai hule-oꞌeꞌ naa, fai malole. Dadꞌi atahori Yahudi ra malangga nara roꞌe hofernor fo denu atahori reu poko ratiku atahori mana sia hau ngganggeꞌ ra ei rui nara. No taꞌo naa, ara mate lai-lai, fo atahori lai-lai reu raꞌondaꞌ ao-sisi mamaten feꞌe fai. 32 De soldꞌadꞌu ra reu mia naa, poko ratikuꞌ atahori esa ei ruin. Basa naa, ma ratikuꞌ atahori esa fai ein. Karuaꞌ naa ra, naeni, atahori fo ara mbaku se ona esaꞌ ro Yesus. 33 Te leleꞌ ara losa Yesus, ara rita E mate tebꞌe ena. Naa de ara nda poko ratikuꞌ ei na sa. 34 Te soldꞌadꞌu esa haꞌi nala tee na, de mbau neu Yesus mbambaun. Boe ma raaꞌ nandali ma oe a nandali dea nema.
35 (Atahori esa mana nita mataꞌ naa, naeni au. Au ita basaꞌ e, ma au suraꞌ matetuꞌ sia ia. Huu au bubꞌuluꞌ saa fo au duiꞌ a, naa tebꞌe, naa fo ama bisa mimihere au oꞌola ngga.) 36 Basa dalaꞌ ia dadꞌi, huu Lamatualain Susura Meumaren suraꞌ oi, “Eni rui nara, esa nda tiku sa boe.” Kalua mia Masir 12:46; Reken 9:12; Sosodꞌat Koa-kioꞌ ra 34:21 37 Sia Susura Meumareꞌ a, hambu mamanaꞌ laen nenesuraꞌ oi, “Dei fo ara rita atahori fo ara mbau ralaꞌ a.” Sakarias 12:10; Rae-fafoꞌ Mata Feuꞌ 1:7
Ara raꞌoi Lamatuaꞌ Yesus
(Mateos 27:57-61; Markus 15:42-47; Lukas 23:50-56)
38 Hambu atahori esa, naran Yusuf, mia kambo Arimatea. Eni dadꞌi Yesus ana mana tunggan boe. Te ana tungga Yesus no naꞌafuniꞌ, huu namatau atahori Yahudi ra malangga nara. Ana neu sia hofernor Pilatus, noꞌe isin mbali hofernor, fo haꞌi nala Yesus ao-sisi mamaten. Hofernor simbo no maloleꞌ boe. De Yusuf neu naꞌondaꞌ Yesus ao-sisi mamaten, boe ma nendi e. 39 Nikodemus neu namaloloꞌ no Yusuf boe. Eni fo fai maꞌahulun neu nandaa no Yesus tetembaꞌ. Ana hasa rambe naen seli, mbei ma kilo telu nulu telu (33 kilo), de ngganggari neu Yesus ao-sisi mamaten. Dedꞌea Yunani nae, ‘litras 100)’, naeni kilo telu nulu rua koma hitu (32,7 kilo). Sira rambe na, dedꞌea Yunani oi ara sambor smurna (naeni raan mia hau maꞌameniꞌ esa) no aloe (naeni raan mia hau huu maꞌameniꞌ nae onaꞌ laubꞌaꞌimaaꞌ). Mete soꞌal Nikodemus ia, sia Yohanis lalaneꞌ ka telun tatadꞌa ka esan losa karua nulu esa Yohanis 3: 1-21. 40 Boe ma ara mboti Yesus ao-sisi mamaten rendiꞌ teme bangganaꞌus. Mete ma ara feo lao esa, na ara ngganggari rambe dei. Ara tao taꞌo naa, tungga atahori Yahudi ra hadꞌa-dalan neꞌoi atahori mates.
41 Naa, nda naꞌadꞌooꞌ mia mamanaꞌ fo Yesus mate a, hambu osi esa. Sia osi naa, atahori feꞌe paa basa rates esa na. Ara nda feꞌe tao rita mamates rala neu sia naa sa. 42 Leleꞌ naa, atahori Yahudi ra fai nehehere nara fo soru sira fai hule-oꞌen naeꞌ a basa ena. Naa de ara mbedaꞌ Yesus ao-sisi mamaten neu rates naa, huu mamanaꞌ naa, nda naꞌadꞌooꞌ sa.

*19:1 Soldꞌadꞌu Roma ra pake tali fifilot fo ara tao mia banda rouꞌ ndooꞌ hira. Basa fo ara paꞌa rui tandeꞌ do engge tandeꞌ neu taliꞌ a suun. Mete ma liꞌu nesefafali rendiꞌ tali fifilot naa, na rouꞌ ra kufa hendi e. Atahori Yahudi ra liꞌu losaꞌ a haa nuluꞌ a. Te soldꞌadꞌu Roma ra liꞌu naa, bisa lenaꞌ haa nulu.

19:24 Sosodꞌat Koa-kioꞌ ra 22:19

19:28 Sosodꞌat Koa-kioꞌ ra 69:22; 22:16

19:29 Dedꞌea Yunani oi ara nato lombu a neu hau hussopos tonggon. Hussopos naa, hau maꞌameniꞌ esa fo atahori Yahudi ra biasa pake sia fefeta adꞌat nara. Nanarun mbei ma senti rua nulu losa senti haa nulu (20-40cm). Baca soꞌal hussopos sia Kalua mia Masir lalane ka sanahulu ruan tatadꞌaꞌ ka rua nulu rua (Kel. 12:22); Malangga agama ra Hohoro-lalanen lalane ka sanahulu haan tatadꞌaꞌ ka haan no ka neen tatadaꞌ ka haa nulu sion losa ka lima nulu ruan (Imamat 14:4,6: 49-52); Susura Rerekeꞌ lalaneꞌ ka sanahulu sion tatadꞌa ka ruan losa tatadꞌa ka neen (Bil 19:2-6); (neꞌesasamaꞌ no Ibrani lalane ka sion tatadꞌaꞌ ka sanahulu sion Ibrani 9:19); Sosodꞌa koa-kioꞌ ra lalane ka lima nulu esan tatadꞌa ka hitun (Mazmur 51:7).

19:36 Kalua mia Masir 12:46; Reken 9:12; Sosodꞌat Koa-kioꞌ ra 34:21

19:37 Sakarias 12:10; Rae-fafoꞌ Mata Feuꞌ 1:7

19:39 Dedꞌea Yunani nae, ‘litras 100)’, naeni kilo telu nulu rua koma hitu (32,7 kilo). Sira rambe na, dedꞌea Yunani oi ara sambor smurna (naeni raan mia hau maꞌameniꞌ esa) no aloe (naeni raan mia hau huu maꞌameniꞌ nae onaꞌ laubꞌaꞌimaaꞌ). Mete soꞌal Nikodemus ia, sia Yohanis lalaneꞌ ka telun tatadꞌa ka esan losa karua nulu esa Yohanis 3: 1-21.