Ramatuaꞌ Yesus lahenda nadedenu nara
Tutui na
1
Amaꞌ Manetualain helu sakaꞌ fee Ria Dula-dale Malalao-malalafuNa
1-3 Papa Teofilus* Nai dedea Yunani, nade Teofilus, sosoa nae ‘lahenda mana-sue Ramatuaꞌ’. Nai nana Lukas sii dui susura kadua na fee Teofilus. Mete nai Lukas 1:1-4. malole on. Soda-moleꞌ nemeꞌ au; Lukas.
Nai au susura maꞌulu ka nana, au duiꞌ basan soo laꞌeneuꞌ Ramatuaꞌ Yesus soda Na soo. Riiꞌ basa hata fo Ana taon, noo basa hata fo Ana nanori sii aa. Ma Ana natudu lahenda nadedenu nara. Leomae lahenda tao rasususaꞌ Ana, ma ramaten Ni, tehuu Amaꞌ Manetualain nafoa faliꞌ Ana. Ana foa faliꞌ boe ma, natudu ao Na neuꞌ basa lahenda nadedenu nara. Ara ritan kose-kose losaꞌ faiꞌ haa hulu lalaꞌen, de ara bubuluꞌ teteaꞌ Ana foa faliꞌ soo. Ana nafada sii nae Amaꞌ Manetualain nana, sama leo Mane mana-homu pareta. Ana nadenu sii, pake Amaꞌ Manetualain Dula-dale Malalao-malalafuNa kuasa Na. Basa boe ma, Ramatuaꞌ Yesus ae faliꞌ leo Nusa-tetuꞌ a neu.
Sira nana au duiꞌ asa soo.
4-5 Faiꞌ esa boe ma, Yesus nabua noo sii, nai lete Setun a. Ana pareta sii nae,
“Mafarereneꞌ e! Maꞌulu na Yohanis sarani lahenda pake noi oe, te kalu emi mahani seluꞌ faiꞌ hida bali, na Amaꞌ Manetualain nau noi tao bauinaꞌ fee emi, huu noo Ana fee emi Dula-dale Malalao-malalafuNa. De emi bosoꞌ foa ela kota Yerusalem dei. Tehuu emi mahani losaꞌ Au Ama Ki fee Dula-dale Malalao-malalafuNa neuꞌ emi, sama leo Ria hehelu Na, ma sama leo emi mamanene nemeꞌ Au soo boe.” Lukas 24:49; Mateos 3:11; Markus 1:8; Lukas 3:16; Yohanis 1:33
Ramatuaꞌ Yesus ae leo nusa-tetuꞌ a neu
Boe ma, Yesus nabua seluꞌ noo lahenda nadedenu nara. Boe ma, ara ratanen rae, “Papa! Besaꞌ ia Papa ka nau poꞌi mala nusa Israel fo ela ami pareta ao nara sama leꞌo maꞌulu na doo ami bei mahani faiꞌ fekeꞌ bali?”
Boe ma Yesus nataa nae, “Emi bosoꞌ bubuluꞌ leo ledo faiꞌ na neu. Ria nana noi Au Amaꞌ Ki nanuu hak fo ator ledo fai ria. Tehuu, faiꞌ bea ma Amaꞌ Manetualain Dula-dale Malalao-malalafuNa mai fo nala emiꞌ daleꞌ soo, besaꞌ ko na emi hapu kuasa. Boe ma emi muste meu tui Au, neuꞌ basa lahenda ra. Emi meu tui neuꞌ basa lahenda nai kota Yerusalem, boe ma basa koroꞌ nai propensi Yudea noo Samaria, losa leo basa dae-inaꞌ a bukun haa sii.” Mateos 28:19; Markus 16:15; Lukas 24:47-48 Nadedea basa leo naa boe ma, Yesus nanasoꞌu leo lalai neuꞌ nai sira mata nara, losa oaꞌ a napoti naan, boe ma ara ta ritan soꞌ. Markus 16:19; Lukas 24:50-51
10 Ara bei relu leo lalai reu boe ma, keke neu te lahenda dua rapadeiꞌ reuꞌ boboa nara soo, pake bua fula makadilaꞌ. 11 Dua sii rafada ma rae, “We! Lahenda Galilea emin. Tao leoꞌ bea de emi mapopoo bafa, relu leo lalai meu? Bisinaꞌ a emi mita Yesus ae leo lalai neu losa oa a napoti naan. Emi mita noo mata mara, Ana ae leo lalai neu leoꞌ bea, na neuꞌ ko Ana onda main leoꞌ naa boe.”
Ara saka lahenda fekeꞌ kati Yudas
12 Basa boe ma, Yesus lahenda nadedenu nara onda reme lete Setun naa mai, leo kota Yerusalem reu. Leteꞌ ria doo-doo na neme kota a ee kilo esa. Tepoꞌ ria, mese agama Yahudi raa tao atoran rae, naraa noo sira fai hahae ao nara, lahenda Yahudi ra ta bole lalaꞌoꞌ leo dooꞌ a reu fa. Ara ator fo lahenda lalaꞌoꞌ soo na ta bole lena kilo dua fa. Dudui matetuꞌ Yunani nai lalane ia daleꞌ nae, leteꞌ ia doo-doo na nemeꞌ Yerusalem mai sama leoꞌ, “laꞌo nemeꞌ fai hahae aoꞌ doo-doo na bati dua enoꞌ a”. De noo ria na, ita bisa talelaꞌ tae leteꞌ ria, doo-doo na kilo esa neme kota a mai.
13 Losa nai kota daleꞌ boe ma, ara kodi leo uma esa daleꞌ reu fo leo lalai reuꞌ naa. De ara ae leo kama misi laiꞌ a reu. Lahenda nadedenu sira nana, nade nara riiꞌ:
Petrus,
Yohanis,
Yakobis,
Anderias,
Filipus,
Tomas,
Bartolomeos,
Mateos,
Yakobis (Alpius anan),
Simon (lahenda partei Selot), Dedea ‘Selot’ noo dedea ‘Patriot’ sosoa na nae, Simon ia nanadadi lahenda partei politik soo, nau pareta ao nara. Ara roi usi heni mana pareta Roma nemeꞌ sira nusa namo nara mai.
ma Yudas (Yakobis anan). Mateos 10:2-4; Markus 3:16-19; Lukas 6:14-16
14 Ara biasa rabubua fo hule-haradoi noo daleꞌ esa. Ara hule-haradoi roo Yesus maman Maria, noo inaꞌ ara, noo ana fetoꞌ ara, ma Yesus fadi nara.
15 Faiꞌ esa boe ma, ara rabubua seluꞌ ee lahenda natun esa dua huluꞌ ara. Boe ma Petrus foa napadei, de ana dedea nae, 16 “Ina-ama toranoo kara emin! Emi bei mafarene Yudas fo rii maꞌulu na, noo lahenda bubuaꞌ esa reu de hopu ra Yesus. Nai uluꞌ ele, Amaꞌ Manetualain Dula-dale Malalao-malalafuNa pake Mane Daud fo duiꞌ basa-basan laꞌe Yudas leo naaꞌ soo. 17 Te ria nana, ita lahenda ni, ma ana noi-tao noo ami.”
18 (Tehuu, Yudas seꞌo basa Yesus boe ma, ara hai ra doi makekeoꞌ ria, de reu asa ra dae bibiaꞌ esa, nai dae ria, ana tuda dala ara naneuꞌ naa, losa tei na paa-kakaan, de tei lutu na loo mai. 19 Boe ma, lahenda ra mulai tui neme bafaꞌ leo bafaꞌ neu, losaꞌ basa lahenda mana leo nai kota Yerusalem, ramanene Yudas mamate na. Huu naa, de ara hule dae ria, tuka sira dedea Aram rae ‘Akeldama’, sosoa na nae ‘Dae Daa’.) Mateos 27:3-8
20 Petrus dedea naroo nae, “Nai ulu ele naa, Mane Daud a duiꞌ leoꞌ naa soo, nai susura Sosoda Iꞌio-oꞌoaꞌ a. Ana duiꞌ nae,
‘Nemeꞌ naa fo ria mamana leleo na dadi lino-nees;
ta bole lahenda esa leo nai naa boe.’
Boe ma, ana duiꞌ seluꞌ nae,
‘Nemeꞌ naa fo ria nonoin ria ara feen leo lahenda fekeꞌ neu.’ Sosoda Iꞌio-oꞌoaꞌ ara 69:25; 109:8
21-22 Huu ria naa, ita muste saka lahenda fo kati Yudas. Ita parluu lahenda esa tukaꞌ noo ita doo a soo. Ria na naa lahenda fo Ramatuaꞌ Yesus beaꞌ neu na ana tuka-tuka dea, mulai neme Yohanis sarani Yesus a. Ria boe muste nita noo mataꞌ Ramatuaꞌ Yesus foa faliꞌ neme mamate Na mai, losa Ana ae faliꞌ leo nusa-tetuꞌa neu.” Mateos 3:16; Markus 1:9; 16:19; Lukas 3:21; 24:51
23 Petrus dedea basa nae leo naa boe ma, lahenda fo rabubua nai naa, ara fee nadeꞌ dua. Esa nade Matias, ma esa bali nade Yusuf (ara raloo ratemen rae Barnabas, neme Yustus kile bobokin). 24-25 Boe ma ara hule-haradoi rae, “Ama manai nusa-tetuꞌ a! Ama malelaꞌ matetuꞌ basa lahenda dale nara. Yudas sii bara neu de maten, de ana foa elaꞌ ria nonoi na. Huu noo ria, de Ama matudu fee ami esa neme lahenda kadua ia ra, bea riiꞌ Amaꞌ here kati Yudas fo elaꞌ ami soꞌun dadi neuꞌ Ramatuaꞌ Yesus lahenda nadedenun.” 26 Basa boe ma, ara hela lot pake dua sii nade nara. Boe ma, ara hela ra Matias nade na. Huu ria naa, de soꞌun dadi neuꞌ lahenda nadedenuꞌ, sama noo lahenda kasanahulu esaꞌ siraꞌ.

*1:1-3 Nai dedea Yunani, nade Teofilus, sosoa nae ‘lahenda mana-sue Ramatuaꞌ’. Nai nana Lukas sii dui susura kadua na fee Teofilus. Mete nai Lukas 1:1-4.

1:4-5 Lukas 24:49; Mateos 3:11; Markus 1:8; Lukas 3:16; Yohanis 1:33

1:8 Mateos 28:19; Markus 16:15; Lukas 24:47-48

1:9 Markus 16:19; Lukas 24:50-51

1:12 Tepoꞌ ria, mese agama Yahudi raa tao atoran rae, naraa noo sira fai hahae ao nara, lahenda Yahudi ra ta bole lalaꞌoꞌ leo dooꞌ a reu fa. Ara ator fo lahenda lalaꞌoꞌ soo na ta bole lena kilo dua fa. Dudui matetuꞌ Yunani nai lalane ia daleꞌ nae, leteꞌ ia doo-doo na nemeꞌ Yerusalem mai sama leoꞌ, “laꞌo nemeꞌ fai hahae aoꞌ doo-doo na bati dua enoꞌ a”. De noo ria na, ita bisa talelaꞌ tae leteꞌ ria, doo-doo na kilo esa neme kota a mai.

1:13 Dedea ‘Selot’ noo dedea ‘Patriot’ sosoa na nae, Simon ia nanadadi lahenda partei politik soo, nau pareta ao nara. Ara roi usi heni mana pareta Roma nemeꞌ sira nusa namo nara mai.

1:13 Mateos 10:2-4; Markus 3:16-19; Lukas 6:14-16

1:19 Mateos 27:3-8

1:20 Sosoda Iꞌio-oꞌoaꞌ ara 69:25; 109:8

1:21-22 Mateos 3:16; Markus 1:9; 16:19; Lukas 3:21; 24:51