6
Lahenda Nasaret ara ta sipoꞌ Ramatua Yesus fa
(Mateos 13:53-58; Lukas 4:16-30)
Basa boe ma, Yesus no ana mana tuka dea nara fali leo Yesus koro na nai Nasaret. Naraa no lahenda Yahudi ra fai huhule-haradoin, Yesus masoꞌ leo uma mamasoꞌ daleꞌ neu de nanori-nafada. Faiꞌ ria lahenda dodou reu hule-haradoi. Ara ramanene Yesus nanori-nafadan, boe ma ara roi leleuꞌ laka nara, de rae, “Lahenda ia malela na seli! Ria boe nanuu kuasa! Tao leoꞌ bea de Ana bisa leoꞌ na? Sekonaa te Ria adaꞌ noi tukan ai. Ita talelaꞌ Ria mama na riꞌ Maria; ma fadi nara siꞌ Yakobis, Yoses, Yudas no Simon. Ana nanuu fadiꞌ anafetoꞌ hida boe. Ita basa leo nai koro esa, na!” Huu ria na, de eteꞌ ao nara losa ara ta nau ramanene Ni soꞌ.
Boe ma Yesus nafada nae, “Memaꞌ tebe! Lahenda rahiiꞌ fee hada-horomata neuꞌ Manetualain mananesimatan neme mamana fekeꞌ mai, lena neme nai koro-tadun.” Yohanis 4:44
5-6a Tehuu lahenda sira dale nara mepe na seli, losaꞌ ara ta nau ramahere neuꞌ Yesus soꞌ. Huu ria na Ana heran, boe ma ta natudu kuasa Na nai na soꞌ. Ana puli na adaꞌ noi lahenda kamahedis esa-dua.
Ramatua Yesus nadenu ana mana tuka dean sanahulu dua
(Mateos 10:5-15; Lukas 9:1-6)
6b Basa boe ma, Yesus laꞌo nafeo basa koro maneneaꞌ sira fo nanori lahenda ra Manetualain hihii-nanaun. Ana naloo na ana mana tuka dea kasanahulu dua nara, fo nadenu si laꞌo dua-dua, reu tui Manetualain Tutui Malole Na. Yesus fee si kuasa ela ara usi nitu. 8-9 Ana pareta si nae, “Emi bosoꞌ meni hata dodouꞌ nai enoꞌ. Boso meni tua-lepa, doiꞌ ma saku. Meni teteꞌe ma pake tabeis, ma badu bai esaꞌ. 10 Maneniko hapu lahenda sipoꞌ emi nai sira uma nara, sona emi muste leo mahaniꞌ naa, losaꞌ fai fo emi laꞌo. 11 Tehuu maneniko losa mamanaꞌ esa, boe ma lahenda manai naa ra ta sipoꞌ, ma ta nau ramanene neuꞌ emi fa, sona laꞌo ela mamanaꞌ ria. Basa sona mafada si mae, ‘Emi ta nau mamanene fa. De, ela leoꞌ bea na emi lepa ao mara natataaꞌ a!’ ”* Nai Susura Makamoiꞌ dedea Yunani a daleꞌ manaduiꞌ nae, “sasapu heni afu a neme ei nara mai”. Topoꞌ ria nai naa, lahenda biasa sasapu heni afu fo nai ei nara fo dadi tanda nae, lahenda fo ta nau namanene, sona lepa aon natataa nara. Meten nai Lukas 10:4-11; Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 13:51.
12 Basa boe ma, ara reu tui Tutui Malole ria. Ara rae basa lahenda ra muste hahae reme sala-siko nara mai, fo ratafali mai tuka Manetualain hihii-nanaun. 13 Ara usi heni nitu ra boe. Ara tao mina neuꞌ lahenda kamahedis ara laka nara, fo hule-haradoi fee si. Boe ma ara teꞌe tutiꞌ a. Yakobis 5:14
Ara raisa Yohanis Mana Saraniꞌ a
(Mateos 14:1-12; Lukas 9:7-9)
14 Tepoꞌ ria, lahenda nai basa mamana ara ralelaꞌ Yesus so. Tutuiꞌ laꞌeneuꞌ Ria kuasa Na boe, mane Herodes a namanenen so. Hapu lahenda rae, “Yohanis Mana Saraniꞌ a, nana nasoda seluꞌ nai Yesus ao-ina Na! Huu ria na, de Ana bisa tao tanda heran dodouꞌ.”
15 Tehuu lahenda ruma rae, “Taꞌa! Ia nana Elia fo riꞌ nasoda seluꞌ nai Ria ao-ina na.” Lahenda ruma bali rae, “Fo, Manetualain mana nesimata feke nara reme fai a ulun mai.” Mateos 16:14; Markus 8:28; Lukas 9:19
16 Tehuu tepoꞌ fo mane Herodes a namanene ara dedea Yesus leoꞌ na, boe ma ana nataa nae, “Ria nana tantu Yohanis Mana Saraniꞌ fo faiꞌ naa raa au adenu tete heni laka na. Besaꞌ ia ana nasoda seluꞌ bali, o!”
17-18 Mane Herodes a nadenu leoꞌ na, nana huu ana nala dedea bauinaꞌ no Yohanis. Tutui na leoꞌ ia: mane Herodes a sao na fadin Filipus saoina na, nade Herodias. Sekonaa te Filipus no Herodias beita ramaetuꞌ fa. Huu ria na de Yohanis nasaꞌai ni kokosen nae, “Papa Mane ta bole sao seluꞌ fadi ma sao na fa. Huu fo ria nanadadi nalena lakaꞌ neuꞌ ita hada Yahudi na!” Tehuu Herodes sao na inaꞌ ria. Basa boe ma, ana nadenu lahenda reu hopu ra Yohanis fo enan neuꞌ bui daleꞌ. Lukas 3:19-20
19 Huu no Yohanis nasaꞌai kokosen leoꞌ na, boe ma rina Herodias napeda daleꞌ fo nau naisa ni. Tehuu beita hapu lelaꞌ fa, huu fo Herodes ena ni nai bui daleꞌ. 20 Boe ma ana nadenu soldadu ra fo ranea ratalolole ni.
Memaꞌ Herodes lelee Yohanis. Ana bubuluꞌ nae, Yohanis nana, Manetualain riꞌ feen mai. Ma ria nana lahenda malole. Memaꞌ Herodes nahiiꞌ namanene Yohanis dedea-nafadan. Tehuu laiesa-laiesa nai ria, dale na ta nahiiꞌ namanene Yohanis dedea-nafadan fa.
21 Basa ria, boe ma mama Herodias hapu lelaꞌ fo balas ria dale hedi na. Faiꞌ ria ara tao Mane Herodes a fai boboki na. Ara raloo lahenda bauinaꞌ ara mai raa fai bobokiꞌ. Manamai sira nana, mana pareta, soldadu ra malaka na, ma lasi hadas Galilea ra. 22 Feta losa talada boe, mama Herodias anafeto ana na neu roke. Roroke na malole na seli, losaꞌ tao na Herodes no fui nara ramahoꞌo. Boe ma Herodes naloo nan, de natane ni nae, “O nau hule au sudi hata ubeaꞌ a, sona mafada! Neuꞌ ko au fee. 23 Leo mae o hule au nusa pareta ka seri boe oo, au fee. Au soo-supa uniꞌ Manetualain nade na.”
24 Boe ma anafeto anaꞌ ria neu natane mama na nae, “Mama! Au hule papa ka hata malole ubeaꞌ?”
Boe ma mama na nataa nae, “Naa! Mu fo hule Yohanis laka na.”
25 Basa boe ma, anafeto anaꞌ a neu nafada Maneꞌ a nae, “Papa! Au hule fo muni fee au Yohanis laka na, tao ni neuꞌ dulang esa dale. Besaꞌ ia boe!”
26 Herodes namanene na ria, boe ma mopo tutiꞌ aafi na. Tehuu ana ta bisa hela faliꞌ sosoo-susupan ria soꞌ, huu fo lahenda ra ramanene basa so. 27 Basa boe ma, ana pareta malaka soldado esa fo neu tete na Yohanis laka na neme bui daleꞌ mai. 28 Boe ma ara tete ra Yohanis laka na, taon neuꞌ dulang esa daleꞌ, de feen leo anafeto anaꞌ a neu. Ana sipo na dulang ria, boe ma oꞌo nenin leo mama na neu. 29 Yohanis ana mana tuka dea nara ramanene rae, reni Yohanis laka na so, boe ma ara mai oꞌo ra popora na, fo reu ratoin.
Yohanis mamate na, tutui na teꞌe adaꞌ na.
Ramatua Yesus nahao lahenda rifun lima lenaꞌ
(Mateos 14:13-21; Lukas 9:10-17; Yohanis 6:1-14)
30 Faiꞌ esa boe ma, ana mana tuka dea fo Yesus nadenu si a, basa si fali de rabua seluꞌ roo Ni. Ara tui basa-basan fo sira taon, ma hata fo sira ranori-rafadan neuꞌ lahenda ra so a. 31 Tehuu tepoꞌ ria, lahenda dodou-inaꞌ reu-mai fo saka Yesus, losaꞌ no ana mana tuka dea nara ta hapu lelaꞌ fo raa-rinu fa. Boe ma Yesus nafada ana mana tuka dea nara nae, “Mai ita teu saka mamana lino-nees fo hahae baiꞌ dei.”
32 De, basa si ae leo ofaꞌ lain reu fo saka mamana lino-nees dooꞌ a neme koroꞌ a mai. 33 Tehuu lahenda kadodouinaꞌ sira rita Yesus asa ofa na tuka-tuka dano ria suu na. Basa boe ma, ara kalua ela koroꞌ a de laꞌo tuka madaꞌ lain, ara losa raꞌuluꞌ Yesus asa. 34 Tepoꞌ fo Yesus onda neme ofaꞌ lain mai, te Ana nita lahenda dodouꞌ rahani Ni so. Boe ma Ana kasian neuꞌ asa, nana huu sira basa ta buluꞌ rae tao leo beaꞌ, sama leoꞌ bibi-lopo a ta nanuu manafoo fa. Boe ma Ana nanori-nafada si Manetualain hihii-nanaun, Susura Dudui Nadeꞌ a 27:17; 1 Maneꞌ ara 22:17; 2 Israel no Yahuda Tutui na 18:16; Yeskial 34:5; Sakaria 10:2; Mateos 9:36 35-36 nemeꞌ ledo hanan ria mai losa ledo leo daeꞌ. Boe ma ana mana tuka dea nara rafada Ni rae, “Papa! Malole lenaꞌ Papa madenu basa lahenda ia ra reu asa nanaaꞌ nai koroꞌ maneneaꞌ manai ia ra. Huu fo ledo leo daeꞌ ia so, ma ta hapu nanaaꞌ nai ia fa.”
37 Tehuu Yesus nataa nae, “Boso! Emi riꞌ mahao lahenda ia ra.”
Tehuu ara ratane ratafaliꞌ Yesus rae, “Kalu ami mahao lahenda kakabainaꞌ ia ra, sona ami muste kalua doiꞌ dodouꞌ! Samaleoꞌ tukan esa kadi na teuꞌ esa! Susura Makamoi dedea Yunani teaꞌ a manaduiꞌ nae, “doi fulaꞌ denari natun dua”. Fai a ulu naa, denari esa sona sama leoꞌ tukan esa kadi na faiꞌ esa. Ami hapu tao doi kakabainaꞌ sira leo bea?”
38 Boe ma Yesus nataa nae, “Emi meu matatane dei, bate bea nanuu tua-lepa!”
Ara reu ratatane fali boe ma, rafada rae, “Hapu roti lima, ma ikaꞌ boaꞌ dua.”
39 Basa de, Yesus nadenu basa lahenda sira ratuuꞌ rabubua ao nara reu nau lain.
40 Boe ma ara ratuuꞌ rabubua ao nara. Hapu bubuaꞌ ruma lahenda natun esa, ma ruma lima hulu.
41 Basa de, Yesus hai na roti kalimaꞌ, ma ika kadua sira. Boe ma Ana nakanaro leo lalai neu fo hule makasi neuꞌ Manetualain. Basa ria, de Ana tetebi roti sira, boe ma loo leo ana mana tuka dea nara reu, fo babati fee basa lahenda sira. Ika kaduaꞌ sira boe babati si. 42 Basa lahenda kadodouinaꞌ sira raa losaꞌ rabete. 43 Raa basa boe ma, ana mana tuka dea ra rabubuaꞌ ra nanaa lenaꞌ ara, henu lapaneu sanahulu dua.
44 Sira nana bate lahenda rifun lima. Mananaa besaꞌ ko noi tou nara. Beita rekeꞌ ina ara ro ana nara fa.
Ramatua Yesus laꞌo nai oe lain
(Mateos 14:22-33; Yohanis 6:16-21)
45 Basa ria boe ma, Yesus nadenu ana mana tuka dea nara saꞌe ra ofaꞌ a fo raꞌuluꞌ leo koro Betsaida a reu nai dano ria seriꞌ. Tehuu Ana bei nahaniꞌ na, ela nadenu faliꞌ lahenda kadodouinaꞌ sira. 46 Basa si fali, boe ma Ana ae leo leteꞌ esa lain neu, fo hule-haradoi.
47-50 Sakaꞌ hatuꞌ boe ma, Yesus onda faliꞌ. Ana nita ana mana tuka dea nara ofa na losa nai dano a talada so. Tehuu ara sefe sota raan seli, nana huu ani a neme mata mai. Dulu pila boe ma, Yesus neu tuka si. Tehuu Ana laꞌo tuka oe lain. Ana sakaꞌ seli ofaꞌ ria, boe ma ana mana tuka dea nara ritan, de ara kekes ara. Boe ma ratatane aoꞌ rae, “Ae! Hata ubeaꞌ ia? Nitu, do ubeꞌ ia?”
Tehuu Yesus dedea noo si tutiꞌ a nae, “We! Emi bosoꞌ biiꞌ, o! Te Au ia!”
51 Yesus ae ofaꞌ lain neu, boe ma ani a namate tutiꞌ a. Ana mana tuka dea nara roi ramakokoaꞌ a. 52 Ara besaꞌ ko rita Yesus pake kuasa Na de nahao lahenda rifun lima lenaꞌ. Tehuu ara beita ralelaꞌ matetuꞌ Ria kuasa Na, nana huu dale nara tea-mepeꞌ a.
Lahenda kamahedis manai Genesaret ara sama-sama leo Ramatua Yesus reu
(Mateos 14:34-36)
53 Tepoꞌ fo ara losa dano a seriꞌ, boe ma ara nafu rai kota Genasaret a namo sesee na. 54 Ara onda remeꞌ ofaꞌ lain mai, lahenda dodouꞌ rita si so. Boe ma ara bobouꞌ rae, “We! Yesus mai so!” 55-56 Ara ralai reu rafafada aoꞌ esa no esa, boe ma lahenda ra rolo reni lahenda kamahedis ara mai.
Eꞌetu dedea na, sadi ramanene rae, hapu Yesus nai mamanaꞌ esa, sona ara rolo reni lahenda kamahedis ara, fo rapeuꞌ asa reuꞌ moo loaꞌ a. Ara afi rae, “Sadi lahenda kamahedis sara oi laꞌe Yesus badu peda Na, tantu ara teꞌe.” Oi laꞌe leoꞌ na boe oo, ara teꞌe tutiꞌ a.

6:4 Yohanis 4:44

*6:11 Nai Susura Makamoiꞌ dedea Yunani a daleꞌ manaduiꞌ nae, “sasapu heni afu a neme ei nara mai”. Topoꞌ ria nai naa, lahenda biasa sasapu heni afu fo nai ei nara fo dadi tanda nae, lahenda fo ta nau namanene, sona lepa aon natataa nara. Meten nai Lukas 10:4-11; Lahenda Nadedenuꞌ ara Tutuin 13:51.

6:13 Yakobis 5:14

6:15 Mateos 16:14; Markus 8:28; Lukas 9:19

6:17-18 Lukas 3:19-20

6:34 Susura Dudui Nadeꞌ a 27:17; 1 Maneꞌ ara 22:17; 2 Israel no Yahuda Tutui na 18:16; Yeskial 34:5; Sakaria 10:2; Mateos 9:36

6:37 Susura Makamoi dedea Yunani teaꞌ a manaduiꞌ nae, “doi fulaꞌ denari natun dua”. Fai a ulu naa, denari esa sona sama leoꞌ tukan esa kadi na faiꞌ esa.